Onderzoek: Nederlandse stroomvoorziening komt na 2030 ernstig in gevaar
In dit artikel:
Een onderzoek van economisch adviesbureau Compass Lexecon in opdracht van Energie Nederland waarschuwt dat Nederland na 2030 risico loopt op grote stroomstoringen als energiebedrijven geen vergoeding krijgen om gascentrales beschikbaar te houden. Volgens de studie is de situatie de komende vijf jaar nog beheersbaar, maar verslechtert die snel zodra de laatste kolencentrales uiterlijk in 2029 sluiten en gascentrales door de toename van wind- en zonne-energie minder rendabel worden. Tegelijkertijd groeit de vraag door meer warmtepompen en elektrische auto’s.
Internationale steun is onzeker: ook in Duitsland sluiten centrales en een belangrijke verbinding met Groot-Brittannië loopt vertraging op. Compass Lexecon voorziet vanaf 2033 een tekort van 15–18 uur per jaar aan leveringszekerheid — ver boven de maximaal aanvaarde vier uur — wat kan leiden tot ongecontroleerde uitval en zeer hoge prijzen. Momenteel is de leveringszekerheid nog uitzonderlijk hoog (99,99%).
Als oplossing pleit het rapport voor een marktbrede capaciteitsmarkt: een systeem waarin exploitanten betaald worden om centrales of grootschalige opslag achter de hand te houden en in te zetten wanneer duurzame opwekking tekortschiet. Dit zou ook investeringen in batterijen of nieuwe centrales stimuleren en volgens de onderzoekers een maatschappelijke winst van circa 2,5–3 miljard euro per jaar opleveren. Vergelijkbare regelingen bestaan al in landen als België en het Verenigd Koninkrijk, maar het invoeren ervan vergt tijd en EU-goedkeuring omdat het om staatssteun gaat.
Cora van Nieuwenhuizen (Energie Nederland) noemt het onderzoek een “wake-upcall” en waarschuwt dat exploitanten onderhoud uitstellen en zelfs gebouwen sluiten als er geen capaciteitsmarkt komt; ze wijst erop dat zo’n eenmalige sluiting moeilijk ongedaan te maken is. Energie-expert Martien Visser bevestigt dat het scenario realistisch is en benadrukt dat de invoering politiek en technisch complex is — onder meer omdat moet worden besloten hoeveel reservecapaciteit nodig is voor extremere koudeperiodes. Energie Nederland biedt het rapport aan demissionair klimaatminister Sophie Hermans aan en dringt aan op snel beleid: volgens de sector kan Nederland het zich niet permitteren te blijven wachten.