Onderzoek: 'Hypernerveuze samenleving' leidt tot mentale druk, meer 'lege tijd' nodig

In dit artikel:

De Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) waarschuwt dat Nederland steeds meer een 'hypernerveuze samenleving' wordt: prestatiedruk, versnelling en individualisme nemen toe en ondermijnen de mentale gezondheid van jong en oud. Steeds meer jongeren ervaren druk om te presteren, veel werkenden kampen met burn-outklachten en bijna de helft van de volwassenen heeft ooit een psychische aandoening gehad. Dat vertaalt zich in overvolle GGZ-wachtlijsten, verborgen leed en naar schatting zo'n 18 miljard euro aan maatschappelijke kosten per jaar.

De RVS stelt dat huidige oplossingen vooral gericht zijn op het versterken van individuele veerkracht (bijvoorbeeld trainingen), maar dat die aanpak onvoldoende is zolang de samenleving zelf steeds hogere eisen blijft stellen — volgens de Raad is dat dweilen met de kraan open. RVS-voorzitter Jet Bussemaker pleit daarom voor ingrijpen bij de wortels: "niet uitsluitend focussen op individuele oplossingen, maar de samenleving zelf tot rust brengen."

Als tegenmiddel adviseert de Raad meer verbinding en structurele vertraging in het dagelijks leven. Concreet pleit zij voor ruimte voor 'lege tijd' op school, op het werk en in vrije uren: momenten waarin niets hoeft en die ruimte geven aan creativiteit, bezinning en echt contact. De RVS benadrukt dat dit geen luxe is maar noodzakelijk voor de toekomst en dat het vormgeven van die verandering een gezamenlijke opgave is.

Extra context: de RVS is een adviesorgaan dat beleidsrichtingen voorlegt aan overheid en maatschappelijke organisaties; haar aanbevelingen zijn bedoeld om te stimuleren dat beleid en instituties (arbeidsomstandigheden, onderwijs, sociale voorzieningen) worden ingericht met aandacht voor bredere sociale oorzaken van psychische druk, niet alleen voor individuele behandeling.