Ondanks de oorlog neemt de Nederlandse handel met Oekraïne toe
In dit artikel:
De handel tussen Nederland en Oekraïne is ondanks de oorlog gestegen: vorig jaar importeerde Nederland voor circa 2 miljard euro aan Oekraïense producten, meer dan in 2022–2023 en zelfs hoger dan in het laatste volle vreedzame jaar 2021 als je doorvoer uitschakelt. De groei wordt vooral gedragen door landbouwgoederen; maïs is koploper (ongeveer €622 miljoen), goed voor de helft van alle maïsimport naar Nederland. Daarna volgen oliehoudende zaden (koolzaad, rapen, soja; €580 miljoen) en plantaardige oliën en vetten (€464 miljoen), met zonnebloemolie prominent aanwezig.
Het record van 2021 (€2,4 miljard) lijkt op het eerste gezicht hoger, maar toen maakte doorvoer via Nederland bijna een kwart van het totaal uit. Vorig jaar was die doorvoer veel kleiner (ruim €300 miljoen), waardoor de daadwerkelijke binnenlandse import van Oekraïne een piek bereikte. Voor 2025 laten voorlopige CBS-cijfers een lichte afname zien.
Niet alle sectoren herstelden: de invoer van Oekraïens ijzer en staal is sinds 2019 met bijna 90% gedaald, doordat twee grote staalfabrieken sinds de oorlog onder Russische controle staan. Aan de exportzijde voerde Nederland vorig jaar voor zo’n €1,6 miljard naar Oekraïne uit, vooral machines en vervoermiddelen, gevolgd door voedingsmiddelen. De CBS-cijfers bevatten geen wapenleveranties; militaire en hulpgoederen kunnen deels wel in de statistieken opduiken, maar zijn niet altijd aangemeld bij de douane. Opvallend was de toename van autoverkopen aan Oekraïne en de uitvoer van medische en radiologische apparatuur (ongeveer €34 miljoen).
Handelen met Oekraïne blijft risicovol en complex. Atradius Dutch State Business biedt sinds twee jaar exportkredietverzekeringen aan voor transacties met Oekraïne — het eerste oorlogvoerende land waarvoor zij dat doet — maar de beschikbaarheid leidt weinig gebruik: slechts zes partijen maakten tot nu toe aanspraak op verzekeringen, samen goed voor €17 miljoen. Atradius publiceert geen details uit veiligheidsoverwegingen. Om banken en bedrijven over de streep te trekken verhoogde Atradius recent de vergoeding bij wanbetaling van 95% naar 98%; “Hopelijk durven meer ondernemers nu zaken te gaan doen met Oekraïne,” aldus Niek van der Beek van Atradius DSB.
Andere ondersteuners zijn Invest International en RVO. Invest verstrekte circa €50 miljoen aan leningen voor investeringen en productie in Oekraïne en heeft nog circa €100 miljoen beschikbaar voor publieke partijen. Manager Jasper Klapwijk merkt op dat veel bedrijven wel informeren maar zelden doorgaan: “Het is erg ingewikkeld om te ondernemen in Oekraïne.” RVO ondersteunt wederopbouwprojecten met subsidies tussen €0,5 en €4 miljoen voor sectoren als landbouw, zorg, water, duurzame energie en circulaire bouw. Tot nu toe is ongeveer €50 miljoen uitgekeerd; er werden aanvragen ingediend voor in totaal €390 miljoen en een nieuwe subsidieronde krijgt €32,5 miljoen.
Kort samengevat: handel met Oekraïne herstelt vooral via agri-exporten naar Nederland en Nederlandse machine- en voertuigleveranties terug naar Oekraïne, maar logistieke, politieke en financiële risico’s blijven groot en compliceren verdere groei.