Onbenullig, vooringenomen, incompleet: er klopt geen hout van die stemwijzers! Dat kan toch beter? *video*

In dit artikel:

Marianne Zwagerman en Maurice de Hond ontleden in een aflevering van Dwars door de Politiek twee veelgebruikte stemwijzers — die van ProDemos en het Kieskompas — en concluderen dat ze weinig meer zijn dan oppervlakkige quizjes die vragen stellen die vaak irrelevant, sturend of missend zijn voor de echte politieke keuzes. Volgens hen ontbreken cruciale onderwerpen voor Nederland in 2025, zoals migratie, woningnood, het verlies van industrie en grote energie‑projecten; in plaats daarvan staan er scherpe, soms bijzakenachtige stellingen op die uitkomsten kunstmatig richting geven.

Het gevolg is verwachte: misleidende uitkomsten en politieke kaartjes die geen betrouwbare afspiegeling vormen van ideologieën. Een voorbeeld dat wordt genoemd is dat het Kieskompas de SGP minder rechts en conservatief zou plaatsen dan partijen als BBB en JA21 — een uitkomst die volgens de makers logisch niet klopt. Omdat miljoenen kiezers deze hulpmiddelen raadplegen, is er volgens Zwagerman en De Hond een democratisch risico wanneer stemkeuzes op basis van zulke tests worden gemaakt.

De makers van het programma vragen zich af waarom er nog geen echt inhoudsgerichte, transparante en evenwichtige stemhulp bestaat en pleiten impliciet voor tools met scherpere thema‑keuze, betere vraagformulering en meer transparantie over methodiek. De uitzending is terug te kijken via Dwars door de Politiek; de makers roepen kijkers op lid te worden van de Club van Dwarskijkers ter ondersteuning.