Vernietigend rapport over Amsterdamse aanpak grensoverschrijdend gedrag
In dit artikel:
Ombudsman Munish Ramlal stelt in een rapport dat de gemeente Amsterdam tekortschiet bij de interne afhandeling van meldingen over grensoverschrijdend gedrag. Na meer dan een jaar onderzoek, waarin 82 medewerkers uit verschillende lagen van de organisatie zijn gesproken, concludeert hij dat het huidige meldsysteem onbetrouwbaar en onveilig aanvoelt voor melders en getuigen. Ramlal adviseert dat klachten over ongewenst gedrag onmiddellijk extern moeten worden behandeld.
Problemen die naar voren komen: melders krijgen vaak geen terugkoppeling, vervolgstappen blijven onduidelijk en besluiten over integriteitsonderzoeken wekken de indruk van partijdigheid. Medewerkers melden dat zij zich niet veilig voelen om intern te rapporteren uit angst voor repercussies of omdat het meldpunt onvoldoende onafhankelijk lijkt. Sommige getuigen vertelden dat zij tijdens gesprekken met Bureau Integriteit werden behandeld alsof zij verdachten, wat wantrouwen en emotionele schade veroorzaakte.
De aanleiding voor het onderzoek waren klachten en brandbrieven in 2023 en eerder onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut waaruit bleek dat meer dan de helft van de ambtenaren pesten, vernedering of uitsluiting ervaart; bijna 20 procent ondervond verbaal of fysiek geweld. In 2024 registreerde Bureau Integriteit 180 meldingen over ongewenst gedrag: 67 over discriminatie, 13 over seksuele intimidatie en 41 over pesten — meer dan in 2023. Sinds eind 2023 bestaat er ook een extern meldpunt via Discriminatie.nl Regio Amsterdam (DRA).
Het rapport erkent dat de gemeente zich op terreinen als misdaad, fraude en corruptie in de loop der jaren heeft ontwikkeld en dat Bureau Integriteit sinds 2001 actief is. Toch oordelen de ombudsman en vele medewerkers dat de huidige manier van omgaan met integriteitsmeldingen de werkomgeving juist onveiliger maakt.
Rond de publicatie ontstond controverse: er zouden aanpassingen in de conceptversie van het rapport zijn doorgevoerd (onder meer het schrappen van verwijzingen naar ‘inwoners’ en kritische passages). Ramlal zegt druk te hebben gevoeld van de burgemeester en andere topfunctionarissen; burgemeester Femke Halsema ontkent invloed. De kwestie werd kort daarna onderwerp van debat in een gemeentelijke commissie — raadsleden zien eventuele druk als een bedreiging voor de onafhankelijke werking van de ombudsman.
De gemeentelijke afhandeling: het definitieve rapport wordt door het college zorgvuldig bekeken waarna een formele reactie aan de gemeenteraad volgt. De ombudsman dringt aan op snelle, externe en onafhankelijke behandeling van meldingen om de veiligheid en het vertrouwen binnen de Amsterdamse ambtenarij te herstellen.