Oliewinning in Amazone: belangrijk voor de economie, maar inwoners zijn bezorgd
In dit artikel:
Brazilië staat voor een scherp dilemma: exploitatie van grote olievoorraden vlak bij de monding van de noordelijke Amazone of bescherming van het tropische regenwoud. Het nationale oliebedrijf Petrobras heeft net toestemming gekregen voor proefboringen in dat zeegebied waar mogelijk zo’n 10 miljard vaten olie liggen — een besluit dat opmerkelijk genoeg gesteund wordt door president Lula da Silva. Lula ziet de opbrengsten als essentieel voor economische groei, armoedebestrijding en zelfs de energietransitie, en hoopt dat Brazilië door deze vondsten kan stijgen op de wereldranglijst van olieproducenten.
Oliewinning is in de regio niet nieuw: sinds eind jaren negentig exploiteert Petrobras het veld Urucu, ongeveer 600 km vanaf Manaus in de deelstaat Amazonas, waar dagelijks zo’n 40.000 vaten olie en 11 miljoen m3 gas worden gewonnen. Vanuit het stadje Coari leidt een korte boottocht naar pijpleidingen en een grote terminal die als een industriële inslag tussen wildernis en rivierlandschap ligt.
Voor milieuactivisten zoals Nonato Carvalho botst deze koers met het door de regering gepropageerde groene beleid. Lokale gemeenschappen, waaronder kleine dorpen en inheemse bevolkingsgroepen in gedemarkeerde gebieden, merken vooral de negatieve gevolgen. Bewoners van dorpjes als Chapada en Novo Esperanca hebben weinig contact met Petrobras en profiteren niet van de rijkdommen onder hun voeten. Marinho Silva Santos vraagt zich af waarom het bedrijf geen brandstof of steun verstrekt: “Ze halen genoeg uit deze regio.” Maria de Nazaré signaleert schade door passerende olietankers die boten raken en afval lozen; vissers melden sterfte en vervuild water. Dorpsleider Josué Silva Santos wijst ook op de impact van klimaatverandering: lagere rivierstanden maakten reizen naar Coari veel moeilijker en bedreigden de levensonderhoudsactiviteiten.
Petrobras geeft geen interview aan NOS en communiceert vooral over herstelacties zoals herbeplanting. Lokale leiders hopen nog altijd op een gesprek. De situatie illustreert de bredere spanning tussen economische belangen en milieu- en mensenrechten: winst uit olie zou ontwikkelingsruimte kunnen bieden, maar extra winning bedreigt biodiversiteit, waterkwaliteit, traditionele leefwijzen en draagt bij aan de wereldwijde CO2-uitstoot. In aanloop naar de VN-klimaattop in Belém staat Brazilië daarmee symbool voor het wereldwijde conflict tussen fossiele exploitatie en bescherming van cruciale ecosystemen.