Oekraïne mag geen voetnoot zijn tijdens de Tweede Kamerverkiezingen | opinie
In dit artikel:
Yf Reykers (universitair hoofddocent internationale betrekkingen, Universiteit Maastricht) waarschuwt dat het conflict in en rond Oekraïne een centraal thema moet zijn in de Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober. Hij wijst op recente incidenten — in de nacht van 9 op 10 september schoten Poolse en Nederlandse gevechtsvliegtuigen Russische drones neer boven Polen, en kort daarna schonden drie Russische MiG-31’s het Estse luchtruim — als voorbeelden van een gerichte Russische strategie om de NAVO te testen en het beeld van Russische overwicht te versterken. Deze provocaties en de aanhoudende Russische aanvallen op Oekraïne hebben directe gevolgen voor de veiligheid aan de oostflank van Europa en dus ook voor Nederland.
Reykers merkt op dat veel kiezers zich meer zorgen maken over woningnood en zorgkosten, maar dat het negeren van Oekraïne een verkeerde keuze zou zijn: zonder een weerbaar Oekraïne staat ook Nederland zwakker. Veel partijen beloven in hun verkiezingsprogramma’s steun aan Oekraïne, maar blijven vaag over cruciale strategische keuzes. Duidelijkheid is volgens hem nodig om maatschappelijk draagvlak te behouden, omdat langdurige steun grote financiële en maatschappelijke lasten met zich meebrengt.
Door de terugkeer van Donald Trump in het Witte Huis is de Amerikaanse militaire bijstand aan Oekraïne sterk verminderd, waardoor Europese landen het tekort moeten opvangen. Als voorbeeld noemt Reykers dat Nederland 2 miljard euro aan militaire steun die voor 2026 gepland was, al in 2025 beschikbaar stelt — een signaal van urgentie. Hij benadrukt dat de behoefte aan militaire steun ook na 2026 zal blijven bestaan; zelfs bij een staakt-het-vuren blijft een sterk Oekraïens leger de beste garantie tegen verdere Russische agressie.
Naast militaire aspecten heeft de oorlog economische gevolgen: energieprijzen en marktrisico’s raken Nederlandse huishoudens, maar er ontstaat ook een kans om in Europa een zelfstandige defensie-industrie op te bouwen. Investeringen in Oekraïense capaciteit en samenwerking tussen Nederlandse en Oekraïense bedrijven kunnen volgens Reykers een wederzijds voordelige ontwikkeling opleveren. Dit vraagt van toekomstige kabinetten een stevig debat over de rol van de Nederlandse defensie-industrie binnen Europa.
Tenslotte formuleert hij twee keuzes die partijen moeten expliciteren: eerst, wat is de toekomst voor Oekraïne — omdat NAVO-lidmaatschap voorlopig onrealistisch lijkt, zou EU-lidmaatschap essentieel zijn voor blijvende soevereiniteit; en tweede, hoeveel vertrouwen blijft Nederland nog stellen in de Verenigde Staten, gegeven de groeiende onbetrouwbaarheid en grilligheid van het Amerikaanse beleid? De verkiezingskeuze op 29 oktober is daardoor niet alleen binnenlands, maar ook een beslissing over de positie van Nederland in een veiliger Europa; Oekraïne mag geen voetnoot zijn.