NU+ | Wie zijn de mannen in zwart met prinsenvlaggen en antisemitische leuzen?
In dit artikel:
Defend Netherlands, een losgeslagen extreemrechtse beweging met lokale afdelingen (zoals Defend Amsterdam en Defend Den Helder), valt steeds meer op in het publieke straatbeeld. Zondag waren ze zichtbaar bij een anti-immigratieprotest in Amsterdam; eerder, in september, waren leden aanwezig bij het Malieveld-protest dat uitliep op rellen met ingegooide ruiten bij een D66-kantoor, uitgebrande vuilnisbakken en openlijk racistische leuzen. Vanavond staan acties gepland in Houten en Uithoorn.
De groep ontstond zichtbaar tijdens de coronaperiode en opereert als losse netwerken van activisten en hooligans. Onderzoekers als Willemijn Kadijk noemen het een samenkomst van radicaal-rechtsgezinden die zichzelf voorstellen als verdedigers van Nederland tegen een vermeende linkse dreiging. Jelle Postma wijst erop dat deze beweging inspeelt op sociale onzekerheden: problemen als de woningcrisis en de opvang van asielzoekers worden gekoppeld aan angstbeelden over criminaliteit en verkrachting om steun te mobiliseren.
Historicus Daniël Knegt plaatst Defend Netherlands in een bredere ideologische traditie: een mix van extreemrechts en neofascistische ideeën met invloeden van de identitaire stroming uit Frankrijk. De groep benadrukt mannelijkheid en 'bescherming van Europa', gebruikt repertoire en symboliek die aan neonazisme doet denken — van de prinsenvlag tot antisemitische leuzen — en propageert etnopluralistische denkbeelden die culturele vermenging afkeuren. Volgens Knegt is dat geen onschuldige theorie maar een route naar segregatie en uiteindelijk etnische zuivering, een directe bedreiging van gelijkheid en democratische normen.
De actievormen zijn provocerend en soms strafbaar; eerder dit jaar werden twee mannen door de rechtbank Rotterdam veroordeeld tot zes maanden cel voor het projecteren van racistische teksten en verwijzingen naar de omvolkingstheorie op gebouwen zoals de Erasmusbrug. Dat illustreert dat de groep niet alleen online opereert maar ook agressieve publicitaire acties voert in de openbare ruimte.
Een belangrijk kenmerk en tegelijk risico is de losse opzet: "iedereen kan zich aansluiten", wat de organisatie moeilijk controleerbaar maakt en de kans op escalatie vergroot. Tijdens demonstraties worden rookbommen gebruikt en dreigende, antisemitische slogans geroepen. Hoewel de harde kern uit slechts enkele tientallen mensen bestaat, trekt die een bredere groep gefrustreerde mannen aan en ligt de grens tussen protest en geweld snel open. Experts waarschuwen dat intimidatie en vernieling lokale en nationale democratische processen ondermijnen en de vrijheid van meningsuiting kunnen verstikken doordat mensen zich buitengesloten of bedreigd voelen.