NU+ | Wat gebeurde er tijdens brand op klimaattop en welke landen vallen op?
In dit artikel:
In Belém (Brazilië) onderhandelen zo’n 195 landen op de klimaattop over nieuwe stappen om de opwarming van de aarde te beperken. Centraal staan twee stevige voorstellen: een groep van 82 landen, waaronder Nederland, dringt aan op een concreet afbouwplan voor olie, kolen en gas—een invulling van de vage afspraak uit Dubai twee jaar geleden—en ontwikkelingslanden vragen dat klimaatfondsen voor arme landen driemaal zo hoog worden. Of die ambities in de slottekst komen te staan, is nog onzeker.
De verwachtingen zijn gemengd. Gastland Brazilië profileert de conferentie als een cruciaal moment, maar in de wandelgangen klinkt scepsis; veel delegaties rekenen niet op doorbraken, zeker nu interne verdeeldheid in de EU en wereldwijde tegenstand van fossiele belangen de voortgang bemoeilijken. Ook grote uitstoters als China, India en Brazilië hebben een dubbele rol: ze dragen veel bij aan de uitstoot maar spelen tegelijk een sleutelrol bij de uitbouw van hernieuwbare energie. De Verenigde Staten ontbreken grotendeels als speler.
De top werd tijdelijk verstoord door een brand bij het conferentiegebouw, die gisteren tot evacuatie en grote vertraging leidde; ongeveer dertien mensen hebben rook ingeademd en er is materiële schade. Verslaggeefster Emma van Bergeijk was ter plaatse en beschrijft de paniek en de nasleep van de brand.
Ook belanghebbenden buiten de officiële tafels beïnvloeden het debat. Jaarlijks tellen milieuorganisaties honderden tot duizenden lobbyisten; dit jaar waren er circa 1.600 aanwezig. Die lobbyisten zitten niet formelerwijs aan de onderhandelingstafels, maar werken via zijbijeenkomsten en de wandelgangen. Daarnaast nemen olielanden als Saoedi-Arabië en Rusland direct deel aan de officiële onderhandelingen en verdedigen hun belangen.
Voor veel Afrikaanse en andere landen in het mondiale Zuiden ligt er een lastige wissel: van olieproducerende staten wordt gevraagd toekomstige winsbronnen te laten liggen, terwijl zij economische ontwikkeling en rechtvaardige toegang tot handel en technologie eisen. Hun voorwaarde is duidelijke: rijke landen moeten financieel en technologisch ondersteunen, omdat de historische emissies vooral bij die rijke landen liggen. Ook inheemse gemeenschappen zijn opvallend zichtbaar aanwezig; zij zijn weliswaar vaak niet formeel aan tafel, maar hun vertegenwoordigers krijgen door het Braziliaanse gastheerschap extra zichtbaarheid.
Kortom: de klimaattop in Belém draait om het aanscherpen van afspraken over fossiele brandstoffen en klimaatfinanciering, maar uitkomst en ambitie van de slotverklaring blijven onzeker door politieke tegenstellingen, invloed van fossiele belangen en recente verstoringen zoals de brand.