NU+ | Vrijwillig terug naar Syrië: 'Vreselijke spijt, ik kon beter in Nederland blijven'
In dit artikel:
Enkele tientallen Syriërs die in Nederland woonden, zijn het afgelopen jaar teruggekeerd naar Syrië nadat dictator Bashar al-Assad in december werd verdreven. Oorlogsjournalist Hans Jaap Melissen bezocht voor NU.nl twee van hen en schetst hoe hoop op terugkeer samenvalt met teleurstelling en praktische problemen.
Khaled* (53) vertrok bewust naar Syrië, deels uit heimwee en verlangen naar zijn vrouw en kinderen, deels vanwege een vertrekpremie van aanvankelijk 900 euro (die later werd verhoogd naar 5.000 euro). In Nederland had hij een moeilijke tijd: lange periodes van eenzaamheid in asielzoekerscentra en onzekerheid over gezinshereniging. Terug in Syrië worstelt hij vooral met de economie: werk is schaars en slecht betaald (ongeveer 200 euro per maand), terwijl prijzen vergelijkbaar zijn met die in Nederland. Veiligheidszorgen bestaan ook vanwege buitenlandse jihadisten. Hij zegt spijt te hebben van zijn beslissing, maar vindt troost in het samenleven met zijn gezin.
Moussa Ramou, kunstenaar met een Nederlands paspoort, leeft sinds kort in een half ingericht appartement in een buitenwijk van Damascus; zijn vrouw en vijf kinderen bleven in Nederland. Hij ervaart praktische beperkingen: onbetrouwbaar water en stroom, hoge huren (300–400 dollar per maand) en veel mensen die nog in tenten wonen. Toch voelt hij zich thuis en wil hij zijn kunstopleiding in Syrië weer oppakken. Zijn dochter in Nederland heeft geen behoefte om definitief terug te keren: haar leven, school en werk zijn daar. Moussa is wel gemotiveerd om mee te bouwen aan een nieuw Syrië nu Assad weg is, en lijkt bereid te accepteren wie er ook aan de macht komt.
Beide mannen waarschuwen voor overhaaste terugkeer: huisvesting, werk en economische stabiliteit zijn nog niet op orde. Terwijl politieke veranderingen kansen bieden, blijven financiële en veiligheidsproblemen grote drempels. Khaled, die om veiligheidsoverwegingen onder een schuilnaam spreekt, benadrukt dat potentiële terugkeerders zeker moeten weten dat ze een huis en inkomen hebben; Moussa raadt terughoudendheid aan vanwege prijzen en oneerlijke handel.
De verhalen illustreren dat terugkeer niet automatisch gelijkstaat aan herstel: emotionele motieven (familie, heimwee) staan tegenover harde realiteit (armoede, infrastructuur, onvolledige wederopbouw). Voor veel Syriërs in Nederland blijft de keuze tussen het veilige, maar vervreemdende leven in Europa en het onzekerheidgevende, maar emotioneel betekenisvolle leven in het heropende vaderland complex en persoonlijk.