NU+ | Veiligheidsgaranties Oekraïne op tafel in Parijs: 'Europa staat aan zijlijn'
In dit artikel:
Zelensky is donderdag in Parijs om met de Coalition of the Willing te spreken over mogelijke veiligheidsgaranties voor Oekraïne als er ooit een vredesakkoord op tafel komt. De bijeenkomst moet concrete afspraken over bescherming en steun voorbereiden; na afloop overleggen de Europese leiders met de Amerikaanse president Trump. De Franse president Emmanuel Macron zei dat die garanties klaar liggen en donderdag worden goedgekeurd. Defensieministers van de coalitie, onder wie demissionair minister Ruben Brekelmans, overlegden woensdag al.
Deskundigen noemen de gesprekken echter voorbarig: noch Moskou noch Kiev tonen op dit moment bereidheid tot een staakt-het-vuren of een duurzaam akkoord. Op het slagveld gaat de strijd door; analisten spreken van een uitputtingsoorlog waarin de vijandelijkheden doorgaan totdat één kant uitgeput is en concessies moet doen. Daardoor achten zij een diplomatieke oplossing op korte termijn onwaarschijnlijk.
De rol van de Verenigde Staten onder president Trump speelt daarbij een belangrijke rol. Na zijn ontmoeting met Poetin leek kortstondig ruimte voor diplomatie, maar Moskou’s voorstel dat Oekraïne afstand zou doen van de Donbas maakte een snelle vrede onrealistisch. Trump bedreigde later met sancties maar voerde die niet door, wat volgens sommige experts Poetin het signaal geeft dat hij ongestraft kan blijven bombarderen. Tegelijk neemt Trump zich terug uit het conflict; hij ziet Oekraïne als één onderdeel van een bredere geopolitieke puzzel, waarbij het voorkomen van een hechtere band tussen Rusland en China voor hem zwaar weegt.
Dat strategische heroriënteren heeft economisch motieven — Rusland levert olie en zeldzame aardmetalen — en geopolitieke overwegingen rond China. Poetin ontmoette Xi Jinping recent op een SCO-top in Tianjin; Poetin en Kim Jong-un waren aanwezig bij een militaire parade in Peking. Trump reageerde kritisch op dat bondgenootschap, maar het Kremlin ontkende complotten tegen de VS.
Als Washington zich verder terugtrekt krijgen Europa en Oekraïne meer verantwoordelijkheid én risico van isolement: zonder directe toegang tot onderhandelingen met Poetin kunnen Europese actoren volgens experts weinig uitrichten. Geconcludeerd wordt dat de geplande gesprekken over veiligheidsgaranties nuttig zijn om opties voor later vast te leggen, maar dat ze op dit moment weinig kans hebben een onmiddellijk einde aan het geweld dichterbij te brengen.