NU+ | Syriërs keren terug met eerste overheidsvlucht: 'Gaat vaker gebeuren'
In dit artikel:
Afgelopen jaar zijn meer dan achthonderd Syriërs vanuit Nederland teruggekeerd naar Syrië; dinsdag vertrokken 84 van hen met een door de Nederlandse Dienst Terugkeer en Vertrek (DTenV) gecharterde vlucht. Die vlucht is bijzonder omdat het de eerste overheidsvlucht is voor vrijwillige repatriëring naar Syrië; de overige ruim zevenhonderd terugkeerders gingen de afgelopen zes maanden in kleinere groepen terug na de val van het regime van Bashar al‑Assad in december vorig jaar (volgens het artikel).
De motieven om te vertrekken zijn divers: sommige terugkeerders noemen verbeterde veiligheid in delen van Syrië, anderen willen bij familie zijn, worstelen met integratie in Nederland of vrezen voor hun asielstatus door politieke ontwikkelingen hier. Experts zeggen dat druk vanuit de Nederlandse politieke en maatschappelijke sfeer mensen kan aanzetten om sneller te kiezen voor terugkeer.
De praktische voorwaarden van deze repatriëring zijn mager vergeleken met reguliere terugkeerprogramma’s naar landen als Marokko. Syriërs ontvingen bij vertrek een eenmalige vergoeding van 2.800 euro per volwassene en 1.650 euro per minderjarige, maar er is geen structurele herintegratie‑ondersteuning vanuit Nederland en ook de Syrische staat biedt geen opvang- of huisvestingsgaranties voor terugkeerders. Daardoor is er weinig zekerheid dat mensen duurzaam opnieuw kunnen beginnen.
De veiligheidssituatie in Syrië blijft volgens onderzoekers slecht. Grote delen van steden zoals Raqqa zijn verwoest; veel terugkeerders kiezen voor gedeeltelijk intacte steden als Damascus, Aleppo en Idlib, maar de toegang tot basisvoorzieningen (voedsel, water) is problematisch en de kosten van levensonderhoud zijn hoog. Het geweld is volgens specialisten niet verdwenen maar veranderd van samenstelling: andere gewapende actoren, interne confrontaties en buitenlandse inmenging — onder meer Israëlische aanvallen volgens een onderzoeker die in juli Damascus bezocht — zorgen voor risico’s. Begin dit jaar vielen naar verluidt honderden burgerdoden; het reisadvies voor Syrië blijft rood.
DTenV zegt dat de chartervlucht deels is georganiseerd vanwege het grote aantal aanmeldingen en om ervaring op te doen met terugkeeroperaties naar Syrië, zodat in de toekomst uitbreidingen mogelijk zijn. Voorlopig zijn er geen nieuwe vluchten gepland. De combinatie van beperkte financiële steun, het ontbreken van reïntegratieprogramma’s en de aanhoudende onveiligheid maakt terugkeer naar Syrië voor veel betrokkenen risicovol en onzeker.