NU+ | Onzichtbare wonden kwellen Oekraïners: 'Gevuld met zwarte verhalen'
In dit artikel:
In een stille kliniek in het bos bij de rand van Kyiv worden militairen behandeld voor de zogeheten “onzichtbare verwondingen”: psychische en cognitieve schade door jarenlange oorlogservaringen. Lisova Polyana, een centrum dat na ruim drie jaar oorlog continu wordt bezocht door mannen en vrouwen, biedt plaats aan circa 220 patiënten tegelijk en heeft al duizenden mensen geholpen. Buiten is het even rustig — het luchtalarm toont vooral activiteit aan het oostfront — maar binnen blijft bij veel bewoners de oorlog in hun hoofd voortdurend aanwezig.
Patiënten variëren van jonge ex-geïnterneerde soldaten tot ervaren strijders en burgers die infanterist zijn geworden. Grigory (22) zat een half jaar in Russische gevangenschap, kreeg foltering en verloor een deel van een vinger; zijn trauma’s uiten zich onder meer in paniekaanvallen. Alla Shuriakova (45) vocht sinds 2015 en zoekt in de kliniek veiligheid en kameraadschap; na haar behandeling wil ze niet terug naar het front maar wel werken in de bevoorrading. Igor (50), ooit burger en later infanterist, kampt met zowel fysieke als mentale gevolgen van zware artillerie-inslagen en kreeg via de kliniek hulp toen terugkeer naar zijn oude baan niet lukte en bureaucratische stempels hem van terugkeer in het leger hielden.
Directrice Ksenia Voznitsyna benadrukt dat veel slachtoffers er van buiten slapend of vrolijk uitzien, terwijl ze innerlijk zwarte verhalen meedragen. De kliniek hanteert een combinatiemodel van therapieën: psychotherapie in combinatie met lichaamsgerichte en creatieve interventies — massage, tuinieren, boogschieten, zwaardvechten als agressieregulatie, mindfulness en vooral yoga, dat populair is bij patiënten. Ook worden mensen met hersenschuddingen door artilleriebeschietingen behandeld, een groeiend en belangrijk probleem.
Patiënten blijven enkele weken tot maanden en geven aan dat de mix van praktische activiteiten, gesprekstherapie en het delen met lotgenoten veel toevoegt aan herstel en reïntegratie. Voor velen is de kliniek zowel medische opvang als sociale veilige haven, waar broederschap en herkenning helpen de scheidslijn tussen frontleven en burgerbestaan te overbruggen. Sommige behandeldossiers leiden tot volledige reïntegratie in civiel werk of studie, anderen kiezen voor vrijwilligerswerk of zoeken langzaam naar een nieuw levenspad ver van het front. De instelling laat zien hoe psychische zorg en herstelprogramma’s essentieel zijn voor het omgaan met de langdurige, niet-zichtbare tol van oorlog.