NU+ | Nijlpaard Tanja keert opgezet terug: 'Je kon letterlijk niet om haar heen'
In dit artikel:
In 1960 werd nijlpaard Tanja in ARTIS geboren; haar ouders Ans en Jan woonden al in de Amsterdamse dierentuin. Zoals gebruikelijk bij nijlpaarden kwam ze onder water ter wereld. Al vroeg verwierf ze bekendheid: toen haar verblijf in Amsterdam werd afgebroken bracht een logeerperiode in Rotterdam-Blijdorp haar lokale faam, en terugkeer naar ARTIS werd breed uitgemeten. Generaties Amsterdammers zijn met haar opgegroeid; Tanja kreeg de bijnaam van “huisdier van heel Amsterdam”.
Dierverzorgers en dierentuinhistoricus Wessel Broekhuis herinneren zich haar gedrag en uiterlijk: massief en zichtbaar — je kon “niet om haar heen” — maar tegelijk met zachte, ronde trekken die mensen aantrokken. Kinderen mochten haar voeren bij kinderfeestjes; haar verjaardagen waren feestelijk met slingers en gratis toegang voor bezoekers met dezelfde naam. Door de extra traktaties werd ze te zwaar (rond 2,5 ton) en kreeg later een streng dieet om terug te brengen naar circa 2.250 kilo.
In de jaren tachtig kreeg ze een partner, Joop; uit die relatie werden minstens zes kalveren geboren. Niet alle jongen overleefden het—sommige werden, kort na de geboorte, verdrukt — een fenomeen dat ook in de natuur voorkomt door het onderwatergeboorteproces. Toch leeft haar bloedlijn voort: nazaten en achterkleinkinderen van Tanja lopen nog in Nederlandse dierentuinen, onder meer in Wildlands Emmen.
Nijlpaarden kunnen gevaarlijk zijn; Tanja stond doorgaans bekend als goedmoedig, maar in 2004 bijt zij per ongeluk een verzorger in de arm tijdens het tandenpoetsen, wat een ziekenhuisbezoek en een blijvend litteken opleverde. In haar laatste jaar kreeg ze huidproblemen en werd duidelijk ernstig ziek. Op 25 december 2009 overleed Tanja op 49‑jarige leeftijd. Bij haar verblijf ontstond spontaan een condoleanceregister met brieven en tekeningen; bezoekers uit het hele land kwamen afscheid nemen en beklaagden zich over het kleine bassin.
Tanja keert nu als opgezette blikvanger terug in een tentoonstelling over de veranderende rol van dierentuinen, waar haar levensverhaal fungeren als uitgangspunt om hoe publiek, verzorging en dierverblijven zijn veranderd te tonen.