NU+ | Nieuw grenssysteem registreert niet-EU-burgers: 'Megalomaan en riskant'
In dit artikel:
De EU is zondag begonnen met de uitrol van het Entry/Exit System (EES), een digitaal registratiesysteem dat aankomst- en vertrekgegevens vastlegt van niet-EU-burgers die kort in het Schengengebied verblijven. Lidstaten voeren het systeem de komende zes maanden in. Vingerafdrukken en gezichtsopnames van reizigers worden in een centrale databank opgeslagen; de elektronische registratie vervangt de traditionele paspoortstempels en moet misbruik van visumvrij reizen, verkeerde identiteiten en overschrijding van verblijfsduur tegengaan. Het systeem is niet bedoeld om asielinstroom tegen te houden, omdat asielzoekers meestal geen toestemming hebben om op die manier binnen te komen.
Onderzoekers en privacyorganisaties waarschuwen dat het EES een enorme hoeveelheid gevoelige persoonsgegevens concentreert en daardoor grote risico’s met zich meebrengt. Saskia Bonjour (UvA) legt uit dat het systeem zich alleen richt op personen die wél toestemming hebben om te reizen, zoals toeristen, zakenreizigers en studenten, en dus vooral dient om langdurig verblijf zichtbaar te maken. Bart van der Sloot (Tilburg University) noemt het een riskant sleepnet: naar zijn oordeel zullen de meeste overtredingen onbewust zijn en is het twijfelachtig of de baten de miljoenen euro’s investering rechtvaardigen.
Vincent Böhre van Privacy First is zeer kritisch over het gebruik van biometrie en plaatst het EES naast andere grootschalige EU-projecten als ETIAS en de biometrische sBMS-databank. Hij waarschuwt voor hackrisico’s, misbruik door criminelen of buitenlandse mogendheden en voor blijvende schade doordat vingerafdrukken niet te veranderen zijn. Böhre wijst ook op technische beperkingen en vooringenomenheid van gezichtsherkenning bij bepaalde etnische groepen, met het risico op foutieve verdenkingen en stigmatisering. Historische lessen — zoals de Nederlandse bezorgdheid na de Tweede Wereldoorlog over centrale registraties — onderstrepen volgens hem de geopolitieke gevoeligheid van zo’n grootschalige databank.
Beide experts zien het EES als onderdeel van een bredere trend richting een strikter grensbeleid binnen de EU, met mogelijke consequenties voor fundamentele rechten. Een Europarlementariër (Tineke Strik) was voor commentaar niet bereikbaar.