NU+ | Ko Colijn over het belang van goede veiligheidsgaranties voor Oekraïne
In dit artikel:
Defensie-expert Ko Colijn betoogt dat onduidelijkheid en meningsverschillen over veiligheidsgaranties de weg naar een duurzame oplossing voor de oorlog in Oekraïne blokkeren. Na de recent veelbesproken ontmoeting in Alaska tussen Donald Trump en Vladimir Poetin en een daaropvolgende bijeenkomst in Washington (met negen deelnemers) bleek vooral dat er veel media-aandacht was maar weinig concrete voortgang. Colijn ziet die optredens als illustratie van de diepe kloof tussen partijen: overleg zonder werkbare overeenkomsten.
Een centraal twistpunt is de discussie over wat voor garanties Oekraïne zou moeten krijgen. De suggestie van een NAVO-achtige artikel 5-clausule werd breed besproken, maar Colijn benadrukt dat artikel 5 allesbehalve een eenduidige, absolute belofte is: het spreekt over "assistentie" door leden en laat landen vrij om zelf te bepalen hoe ver ze willen gaan. De betekenis blijft dus vaag en politiek inzetbaar — iets wat eerdere Amerikaanse presidenten al lieten zien.
Het verschil tussen een tijdelijk bestand en een blijvende vrede is cruciaal. Zelensky pleitte aanvankelijk voor een bestand; Poetin eist volledige overgave en ziet een wapenstilstand als tijdverlies. Trump gaf Poetin tijdens Alaska deels wat hij wilde door zich negatief uit te laten over een bestand, wat de impasse verergert.
Colijn onderscheidt ook verschillende vormen van steun: van harde veiligheidsgaranties tot het door Macron voorgestelde concept van een "verzekeringsmacht" van zo’n 30.000 militairen geleverd door een coalition of the willing. Zulke voorstellen botsen met praktische problemen (Duitsland heeft te weinig troepen) en politieke terughoudendheid, vooral in de VS.
Verder waarschuwt Colijn tegen het verwarren van Europa en de EU: Oekraïne is geen Europees land volgens hem, maar wil EU-lid worden; het EU-verdrag bevat volgens hem andere verplichtingen en de EU kan economische sancties inzetten — een machtige hefboom, zij het imperfect.
Historische voorbeelden zoals het Boedapest Memorandum tonen dat beloften op papier weinig waard zijn als ze niet worden afgedwongen. Ook is onduidelijk wat „grondruil” concreet zou betekenen: hoe veel grond, onder welke voorwaarden — Rusland eist gebiedsverlies, Oekraïne weigert dat. Met al dit gesteggel over garanties, territorium en de duurzaamheid van een bestand is een permanente oplossing volgens Colijn voorlopig ver weg.