Nu in beeld: de grauwe vliegenvanger

In dit artikel:

De grauwe vliegenvanger, een onopvallende en relatief onbekende tuinvogel, keert eind april terug uit zijn overwinteringsgebieden in de Sahel en zuidelijker Afrika. Deze vogel valt op door zijn grijsbruine bovenkant met lichte onderzijde en een fijn gestreept patroon op borst en keel. Hij kiest vooral halfopen bossen, bosranden en parken met oudere bomen als leefgebied, waar hij op lagere takken zit om insecten in acrobatische vluchten te vangen. Zijn zang is bescheiden en bestaat uit een herhaalde, scherpe "tzjiet"-toon.

De grauwe vliegenvanger kampt met achteruitgang vanwege de dalende insectenpopulaties, wat heeft geleid tot opname op de Rode Lijst van bedreigde vogelsoorten. Dit probleem wordt versterkt door verlies van bomen en leefgebieden, zowel in Nederland als in Afrika. Vogelbescherming Nederland werkt samen met BirdLife International aan het Great Green Wall Initiative, een internationaal project gericht op het tegengaan van verwoestijning en het herstellen van biodiversiteit in de Sahel door het planten van bomen en struiken die insecten en vogels ondersteunen. Ook andere langeafstandstrekkers zoals de gele kwikstaart en de bonte vliegenvanger profiteren hiervan.

De beste kansen om de grauwe vliegenvanger te zien zijn in de oostelijke helft van Nederland en de duinstreek, mits er voldoende voedsel en geschikte leefomgeving is. Hij vertrekt vaak al in augustus weer, meestal ’s nachts. Het ophangen van halfopen nestkasten in een insectvriendelijke, gifvrije tuin met gevarieerde beplanting kan deze bescheiden vogel helpen zich thuis te voelen en bijdragen aan zijn behoud. Ook andere vogels zoals roodborstjes en merels maken graag gebruik van zulke nestkasten. Zo kan de grauwe vliegenvanger wellicht weer van de Rode Lijst verdwijnen zonder opvallendheid te verliezen.