NU+ | Hoe is vape-epidemie te stoppen? 'Begin al in groep 8 met voorlichting'
In dit artikel:
Tieners in Nederland raken in snel tempo verslaafd aan vapes; steeds vaker belanden ze met gezondheidsklachten in het ziekenhuis en sommige jongeren worden ’s nachts wakker door ontwenningsverschijnselen. Nieuw onderzoek laat zien dat ongeveer één op de zeven twaalf- tot zestienjarigen maandelijks vape en dat één (sterk verslavende) vape evenveel nicotine kan afleveren als ongeveer 25 pakjes sigaretten. Ruim 60 procent van de vapende jongeren meldt gezondheidsproblemen.
Onderzoekers en longartsen — onder wie Anne Marije Kaag (VU Amsterdam) en Floor van den Brand (Maastricht University) — waarschuwen dat het gebruik onder jongeren sterk toeneemt en dat voorlichting te laat en te weinig gericht is. Veel ouders herkennen vapes niet; ze lijken op markeerstiften en hebben vaak zoete smaakjes, waardoor ze minder als tabaksproduct worden gezien. Kaag pleit voor vroegtijdige voorlichting, bijvoorbeeld al in groep 8 in plaats van pas in de bovenbouw van de middelbare school.
De overheid nam in januari 2024 een verbod op smaakjes in vapes, maar dat blijkt onvoldoende omdat jongeren via illegale kanalen makkelijk aan vapes komen. Op platforms als Snapchat bestaat een levendige handel: dealers benaderen tieners direct, bestellen producten via webshops in China en leveren snel af. Zowel Kaag als Van den Brand roepen op tot strengere handhaving van die illegale handel. Andere voorgestelde maatregelen zijn hogere (tabaks)accijnzen om drempels te verhogen, en gerichte campagnes via sociale media (TikTok, Snapchat) om jongeren effectiever te bereiken.
Verder waarschuwen de deskundigen dat verslavingszorg nu vooral op rokende volwassenen is ingesteld en onvoldoende rekening houdt met het gedrag van vapende jongeren, die continu kunnen vapen. Voorlichting en hulp moeten daarom worden aangepast aan jongeren: concrete gevolgen benoemen (bijv. slechte adem, concentratieverlies) en aandacht besteden aan de rol van influencers en aantrekkelijke marketing in het verleiden van jeugd.