NU+ | Europa zou Rusland militair aankunnen, maar oorlog is in niemands belang
In dit artikel:
Rusland en Belarus zijn deze week begonnen aan een vierdaagse militaire operatie langs de grens met Polen, inclusief maritieme activiteiten op de Oost- en Barentszee. De manoeuvres startten vrijdag, twee dagen nadat Poolse F-16's en Nederlandse F-35's meerdere Russische drones boven Polen neerhaalden. Als reactie kondigde de NAVO aan de luchtverdediging te versterken. Litouwse militaire inlichtingendiensten schatten het oefengehalte op circa 30.000 mensen; Rusland en Belarus spreken zelf van minder dan 10.000. Ter vergelijking: in 2022 organiseerden de twee landen een gezamenlijke oefening met ongeveer 200.000 manschappen, kort voor de inval in Oekraïne.
Deskundigen vinden de huidige oefeningen op zich niet verrassend. Hoogleraar Frans Osinga benadrukt dat Rusland regelmatig grote oefeningen dicht bij grenzen houdt en dat zulke bewegingen altijd door de NAVO worden gevolgd met "wat-alsscenario's". Volgens de experts zou de NAVO militair in staat zijn een aanval op een bondgenoot af te slaan, maar een aantal randvoorwaarden speelt mee: tijdige waarschuwing, locatie van een aanval en bevoorrading.
Europa beschikt samen over meer militair personeel dan Rusland, en landen als Polen hebben hun defensie sinds 2020 flink versterkt. Toch zijn er kwetsbaarheden: de NAVO leunt voor ongeveer 90 procent op Amerikaanse capaciteiten (satellieten, transport- en tanker‑vliegtuigen, drones), aldus oud-commandant Mart de Kruif. De VS hebben bovendien ongeveer 100.000 geallieerde troepen in Europa en kunnen snel aanzienlijke luchtmachtkracht leveren. Europese luchtstrijdkrachten van bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk kunnen ook snel inzetbaar zijn, maar veel Europese middelen zijn verspreid en moeten worden opgeschaald.
Praktische knelpunten zijn munitievoorraden en trainingsgraden. Veel wapens en granaten zijn naar Oekraïne gegaan en moeten weer worden aangevuld, wat tijd kost. Ook zijn niet alle manschappen direct inzetbaar: goede opleiding van tanksbemanningen of schutters vraagt zes tot twaalf maanden. Op zee is de NAVO volgens maritiem expert Henk Warnar in de meerderheid met meerdere Standing NATO Maritime Groups, variërend van luchtverdedigingsschepen tot mijnenjagers.
Al met al concluderen de deskundigen dat Europa niet hoeft te vrezen voor een directe, grootschalige nieuwe Russische inval: Rusland kan zich zo'n confrontatie niet probleemloos permitteren gezien de huidige verliezen en inzet in Oekraïne. Tegelijk wijzen zij op het belang van volgehouden investeringen in Europese capaciteiten en bevoorrading om de afstemming met de VS minder kritisch te maken.