NU+ | Defensie-expert Ko Colijn over hoe Rusland massaal kinderen ontvoert
In dit artikel:
Defensie-expert Ko Colijn trekt de aandacht naar een systematische schending van internationaal recht: Rusland zou massaal Oekraïense kinderen uit bezette gebieden naar Rusland en Belarus brengen. Volgens verschillende bronnen zijn de gevolgen omvangrijk en meerdimensionaal: door Russische bombardementen zijn meer dan 3.000 Oekraïense kinderen omgekomen (alleen tussen maart en juni kwamen er circa 220 bij) en UNICEF meldt dat één op de vijf Oekraïense kinderen een overleden familielid heeft. UN- en mensenrechtenrapporten stellen dat de werkelijke aantallen nog hoger liggen.
Wat de ontvoeringen betreft, lopen de schattingen uiteen. Een rapport van Yale noemt ongeveer 8.400 ontvoerde kinderen, Oekraïne zelf spreekt van bijna 20.000 gevallen; de registratie in Krim en andere bezette gebieden is moeilijk doordat bevolkingsadministraties zijn ‘gerussificeerd’. Rusland ontkent of rechtvaardigt de verplaatsingen door te stellen dat het om wees- of verwaarloosde kinderen zou gaan en dat zij “gered” of heropgevoed moeten worden. Tegelijkertijd verstrekt Moskou nooit volledige, controleerbare ID-lijsten zoals het internationaal recht voorschrijft.
Bewijsmateriaal stapelt zich op: kinderen krijgen nieuwe geboortecertificaten, worden Russischtalig en patriottisch opgevoed, soms met militaire training, en belanden in tehuizen, kampen, adoptiegezinnen (met financiële premies voor adoptieouders) of werkplaatsen waar ze voor Russische soldaten moeten werken. Ook volwassen ontvoerden kunnen in krijgsdienst bij het Russische leger terechtkomen; enkele meldden dat ze later naar Oekraïne ‘overliepen’, vaak met tragische gevolgen. Westerse organisaties houden dossiers bij en in juli bracht een hack door Oekraïense cyberspecialisten data over ontvoeringen aan het licht, maar terugkeer verloopt langzaam: tot nu toe keerden ruim 1.500 kinderen terug.
Juridisch staat dit los van discussie: gedwongen deportatie of verplaatsing van burgers is een oorlogsmisdaad. Het Internationaal Strafhof vaardigde in maart 2023 arrestatiebevelen uit tegen Vladimir Poetin en de Russische kinderrechtencommissaris Maria Lvova-Belova; het Europees Hof voor de Rechten van de Mens oordeelde deze zomer dat Rusland schuldig is aan systematische ontvoering en gereguleerde adopties. Politieke reacties blijven echter wisselend: tijdens ontmoeting met Poetin in Alaska werd de kwestie niet door alle aanwezige leiders opgepakt, ondanks publieke oproepen — waaronder een handgeschreven brief van Melania Trump — om kinderen terug te brengen.
Colijns analyse plaatst deze praktijken in een bredere context van oorlogsmisdaden en demografische manipulatie: het betreft niet alleen individuele tragedies, maar een geplande beleidslijn die culturele ontworteling en juridische vervreemding beoogt, met verstrekkende gevolgen voor slachtoffers, families en internationale rechtsorde.