NU+ | Creepshots: 'Het is gewoon op straat, wat is het probleem dan?'
In dit artikel:
Creepshots zijn stiekem gemaakte foto’s en video's van vooral vrouwen (en soms meisjes) in openbare of semi-openbare ruimtes — op straat, in winkels, sportscholen of tijdens werk — waarbij vaak wordt ingezoomd op borsten, billen of andere geslachtsdelen en de beelden vervolgens in besloten chatgroepen en internationale fora worden gedeeld. Onderzoek van Pointer en UvA-onderzoeker Lucia Bainotti wijst uit dat dergelijke beelden regelmatig circuleren en dat sommige fora duizenden tot honderdduizenden leden kunnen hebben.
De praktijk heeft zichtbare gevolgen: slachtoffers voelen zich vernederd, angstig en minder vrij in publieke ruimtes; jonge meiden van veertien worden genoemd als slachtoffers die bijvoorbeeld vakken vullen in een supermarkt. Pointer-samensteller Huub Floor noemt het fenomeen “vrij alledaags beeld, maar dan vaak ingezoomd” en merkt op dat er ook expliciet om beelden van minderjarigen wordt gevraagd en dat er handel en soms geld mee gemoeid is.
Juridisch is er geen aparte strafbepaling voor “creepshots”, maar het gedrag valt onder bestaande strafrechtelijke en civiele kaders. Het Openbaar Ministerie onderzoekt zaken en bekijkt of artikelen als 254ba (zonder toestemming afbeeldingen van seksuele aard maken of bezitten) en 441b (stiekem filmen met verborgen camera) toegepast kunnen worden. Voor stiekem filmen staat maximaal één jaar gevangenisstraf, voor openbaarmaking tot twee jaar. Daarnaast kan portretrecht of privacyrecht worden ingeroepen om beelden offline te krijgen. Advocaat Roan de Jong benadrukt dat civiele routes en privacyclaims ook mogelijkheden bieden om verwijdering af te dwingen.
Opsporing en handhaving stuiten op praktische problemen: kanalen op platforms zoals Telegram worden snel verwijderd maar vaak weer vervangen; het vinden en blijvend verwijderen van content is tijdrovend. Hulporganisaties zoals Helpwanted, die als trusted flagger korte lijnen met platforms hebben, kunnen helpen beelden offline te halen; advocaten hebben voorbeeldformulieren ontwikkeld zodat slachtoffers sneller meldingen kunnen doen.
Het probleem is internationaal en groeit volgens Bainotti: voorbeelden zijn gevonden in Italië, China, de Filipijnen, Mexico en Duitsland. Winkels en andere instellingen overwegen maatregelen om slachtoffers te beschermen en op aangifte te reageren, terwijl slachtoffers en belangenbehartigers aandringen op ernstigere aanpak en betere handhaving.