NU+ | Begrip voor stakend NS-personeel? 'Ze gaan er in koopkracht op achteruit'
In dit artikel:
NS-personeel legt opnieuw het werk neer in delen van Nederland vanwege vastgelopen cao-onderhandelingen over loon en arbeidsvoorwaarden. De vakbonden eisen looncompensatie die de inflatie overtreft, terwijl de NS een verhoging van gemiddeld 2,55 procent per jaar biedt, wat volgens werknemers niet toereikend is om koopkrachtverlies te voorkomen. De stakingen, die vooral regionaal plaatsvinden maar mogelijk worden opgeschaald tot landelijke acties, zijn een middel van het personeel om druk uit te oefenen op de onderhandelingen.
Naast loon gaat het conflict ook over verbeteringen in arbeidsomstandigheden, zoals de wens voor vroegpensioen, vermindering van werkdruk, onregelmatige diensten en problemen met agressie op de werkvloer. Hoewel NS-personeel relatief goed verdient in vergelijking met andere sectoren – met starterslonen tussen circa 2.500 en 3.000 euro bruto per maand en doorgroeimogelijkheden tot ruim 4.000 euro – leeft er onvrede over de algemene situatie.
De zichtbaarheid van de NS-stakingen valt op omdat treinuitval landelijk impact heeft, terwijl andere sectoren ook staken maar minder in de schijnwerpers staan. In Nederland bestaat geen wettelijke verplichting om bij stakingen een minimumdienstregeling te garanderen, maar sommige trajecten, zoals tussen Amsterdam en Schiphol, blijven beperkt rijden om chaos en economische schade te beperken. Dit verschilt niet wezenlijk van buurlanden, waar spoorwegstakingen ook regelmatig voorkomen.
Het stakingsrecht is een fundamenteel recht gebaseerd op Europees verdrag, en werknemers mogen blijven staken zolang nodig om hun eisen kracht bij te zetten, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan. Politieke invloed op het conflict is mogelijk via financiële steun aan de NS om loonkosten op te vangen zonder dat kaartjes duurder worden, of door het aanstellen van een bemiddelaar om overleg te stimuleren. Een nieuwe overheidsbijdrage lijkt echter onwaarschijnlijk, waardoor de impasse voorlopig kan voortduren en reizigers hinder blijven ondervinden.