NU+ | Hongkong doet masker af na brand: 'Dit is niet meer de stad die ik ken'
In dit artikel:
Op 26 november verwoestte een dodelijke brand torens in Wang Fuk Court (Hongkong). Direct daarna richtten vrijwilligers op het plein voor de gebouwen een hulpcamp op: tenten waar dekens, kleding, eten en water werden uitgedeeld aan duizenden ontheemden. Binnen een etmaal waren die hulpverleners echter weggestuurd; autoriteiten lieten weten dat 'professionele organisaties' de hulpverlening overnamen en dat massale, ongecoördineerde bijeenkomsten niet gewenst waren.
Experts zien in die ingreep een duidelijke politieke lading. Historica en journaliste Vaudine England en sinoloog Ardi Bouwers zeggen dat het huidige bestuur nerveus is over elke vorm van georganiseerd burgerinitiatief, omdat zulke bijeenkomsten herinneringen oproepen aan de pro-democratische protesten van 2019. Die angst is volgens hen versterkt door de invoering van de Nationale Veiligheidswet in 2020, die ruimte voor publiek protest en openlijke kritiek sterk heeft ingeperkt en Hongkong dichter bij de manier van besturen op het Chinese vasteland brengt.
De scherpe reactie kwam ook tot uiting in de arrestatie van de 24-jarige student Miles Kwan. Hij startte een petitie voor onderzoek naar de brand en werd opgepakt; korte tijd later werd hij voorlopig vrijgelaten. De regering beschuldigde tegenstanders in algemene termen van het schaden van nationale veiligheid — een retoriek die volgens deskundigen standaard is geworden en die veel inwoners extra voorzichtig maakt over wat ze op straat of op sociale media zeggen.
Sinds de overdracht in 1997 gold Hongkong lange tijd als uitzondering met eigen rechts- en bestuursregels voor vijftig jaar, maar die vrijheden zijn in het afgelopen decennium sterk ingeperkt. Als gevolg voelen veel Hongkongers zich inmiddels terughoudend: open kritiek en spontane organisatie komen minder vaak voor uit vrees voor repressie. De vrijwilligers na de brand lieten zien dat er nog solidariteit bestaat, maar de snelle inperking van hun acties illustreert hoe de publieke sfeer systematisch wordt gecontroleerd en gesmoord.