NU+ | Cum laude staat ter discussie: 'Leg nadruk op leren, niet presteren'
In dit artikel:
De Universiteit Twente stopt vanaf volgend jaar met het toekennen van cum laude bij promoties; de onderscheiding blijft wel bestaan voor bachelor- en masteropleidingen. De universiteit motiveert de maatregel met ongelijkheid: predicaten bij promoties zouden niet op objectieve maatstaven zijn gebaseerd en zouden systematisch nadelig uitpakken voor vrouwelijke promovendi. De aankondiging werd eind vorige week gedaan.
De discussie is niet nieuw. In 2022 schafte de Vrije Universiteit het cum laude‑predicaat al af voor de master Geneeskunde om onder andere de stress onder studenten te verminderen. Studentendecaan Romke Biagioni (Universiteit Leiden) merkt dat prestatiedruk de afgelopen tien jaar is toegenomen en dat het najagen van cum laude daar een factor in kan zijn. Zij pleit voor meer ruimte in het onderwijs voor praktisch en creatief denken, omdat cijfers volgens haar maar beperkt iets zeggen over iemands geschiktheid in de praktijk.
Jolien Dopmeijer, onderzoeker studentenwelzijn bij het Trimbos‑instituut, maakt het verschil tussen gezonde prikkels en schadelijke druk: streven naar goede resultaten hoeft niet per se ongunstig te zijn, maar intensieve druk om uit te blinken kan de mentale gezondheid schaden. Ze wijst erop dat prestatiedruk vaak voortkomt uit persoonlijke, sociale en maatschappelijke factoren, waaronder de norm om 'nominaal' te studeren en de neiging van studenten zich met elkaar te vergelijken.
Daarnaast spelen financiële prikkels bij instellingen een rol: langer studeren kost geld, en uitval door mentale problemen raakt zowel student als onderwijsinstelling financieel. Er is nog geen specifiek onderzoek naar de relatie tussen het nastreven van cum laude en extra prestatiedruk. Dopmeijer en Biagioni stellen dat het afschaffen van cum laude mogelijk druk kan verlichten voor sommige studenten, maar dat anderen juist baat hebben bij manieren om zich te onderscheiden — de vraag is of dat met of zonder formeel predicaat moet gebeuren. Beide pleiten voor vervolgonderzoek naar de effecten van dergelijke beleidswijzigingen op welzijn.