NS krijgt nu ook vroegpensioen: stoppen er niet te veel Nederlanders eerder met werken?
In dit artikel:
Vakbonden en NS hebben na maanden onderhandelen een cao-akkoord gesloten waarin ook afspraken staan over eerder stoppen met werken voor wie fysiek of onregelmatig werk doet. Medewerkers die veel tillen, nachtdiensten draaien, met agressie te maken hebben of in lawaaiige omstandigheden werken, kunnen punten verzamelen in een systeem dat bepaalt wie eerder mag vertrekken. Naast de aard van het werk tellen ook dienstjaren mee; zwaarder werk betekent eerder met vroegpensioen. Een commissie met vertegenwoordigers van vakbond, NS-directie en ondernemingsraad moet de puntentelling nog uitwerken. NS schat dat uiteindelijk zo’n 12.000 van de circa 22.000 werknemers hiervoor in aanmerking komen, al betekent dat niet automatisch dat zij er gebruik van maken — het inkomen wordt immers lager.
Nationaal is er vanaf 2026 een permanente regeling voor vroegpensioen voor zwaar werk. Die maakt het mogelijk maximaal drie jaar vóór de AOW-leeftijd (nu 67) te stoppen. Tijdens die periode keert het pensioenfonds nog geen pensioen uit; werkgevers betalen maandelijks een bedrag van €2.273 aan de vroeggepensioneerde. Deze betaling zou voor werkgevers fiscaal gunstig zijn omdat zij erover geen belasting zouden hoeven afdragen. Werkgevers verplichten zich ook maatregelen te nemen om zwaar werk te verlichten of te vervangen, bijvoorbeeld door tilhulpmiddelen, ander werk op kantoor en regelmatiger roosters; bij NS geldt nu dat oudere medewerkers in principe geen nachtdiensten meer hoeven te draaien.
De invulling van wat ‘zwaar werk’ is, wordt per sector in cao-onderhandelingen vastgelegd. Om misbruik te voorkomen beoordeelt onderzoeksinstituut TNO of het label ‘zwaar werk’ terecht wordt gebruikt en of er aantoonbare gezondheidsrisico’s zijn, zoals door nachtwerk, stress, fysiek tillen of blootstelling aan gevaarlijke stoffen.
Recent onderzoek van het ministerie liet zien dat van 665 cao’s (6,1 miljoen werknemers) in 273 akkoorden afspraken over vroegpensioen staan; 92 procent van de werknemers kan nu iets over vroegpensioen in de cao terugvinden. Gemiddeld is circa 33 jaar zwaar werk nodig om in aanmerking te komen, vaak met aanvullende eisen over functie, rooster en inkomen. Vakbond FNV pleit voor uitbreiding naar grote sectoren als de zorg, wat bij 1,3 miljoen zorgmedewerkers tot veel extra vertrek zou kunnen leiden.
De overheid signaleert zorgen over personeelstekorten en hanteert daarom een drempel: als jaarlijks meer dan 15.000 mensen gebruikmaken van vroegpensioen, wil het ministerie van Sociale Zaken verklaringen van werkgevers en werknemers en onderzoek doen naar de sectorale effecten. Afgelopen jaren nam het gebruik toe: van 4.300 vroegpensioenen in 2021 naar ongeveer 13.200 in 2024, vooral onder ambtenaren, zorgmedewerkers en politie.