Nog veel te veel productie olie, gas en kolen om opwarming aarde te beperken
In dit artikel:
Een nieuw rapport van het Stockholm Environment Institute, IISD en Climate Analytics, bijna tien jaar na het Parijsakkoord, laat zien dat landen veel te veel fossiele brandstoffen blijven plannen: de geplande productie ligt 120% boven het maximale niveau dat nog verenigbaar is met het doel de opwarming te beperken tot 1,5 °C. De onderzoekers noemen dit verschil de 'productiekloof' — het verschil tussen de lage productie die nodig zou zijn om klimaatdoelen te halen en de veel hogere productie die landen momenteel plannen.
Ten opzichte van twee jaar geleden is de kloof groter geworden (toen ongeveer 110%), wat volgens de onderzoekers wijst op een groeiende discrepantie tussen uitgesproken klimaatambities en daadwerkelijke beleidskeuzes en investeringen. Voor een limiet van 2 °C is de geplande productie van de twintig grootste producenten tot 2030 nog steeds circa 77% te hoog.
De ongelijkheid tussen beleidsrichting en praktijk is vooral groot bij kolen: ondanks dat kolenproductie harder daalt dan andere brandstoffen, is het niveau nog ongeveer 500% te hoog om 1,5 °C haalbaar te houden. De olieproductie ligt zo’n 33% boven het toelaatbare niveau; gasproductie 91% hoger. Voor gas speelt mee dat het vaak wordt gezien als transitiebrandstof vanwege lagere CO2-uitstoot per geproduceerde energie-eenheid, en dat er theoretisch mogelijkheden bestaan om uitstoot op te vangen (CCS). Desondanks blijven onderzoekers terugdringing op de lange termijn noodzakelijk.
De rapporteurs waarschuwen dat voortdurende investeringen in kolen, olie en gas de resterende CO2‑ruimte opeten. Zoals klimaatwetenschappers het uitleggen: elke extra uitstoot vult de atmosfeer als een badkuip en verkleint de ruimte om geleidelijk over te schakelen naar een ander energiesysteem; uitstel maakt toekomstige reducties steiler en moeilijker. De onderzoekers pleiten daarom voor een snelle afbouw van fossiele investeringen en het herleiden van kapitaal naar een rechtvaardige en gelijkwaardige energietransitie.
Het rapport verschijnt in een geopolitieke context waarin landen meer belang hechten aan energie-onafhankelijkheid, wat deels de hogere productieplannen verklaart. Klimaatexperts benadrukken echter dat nationale energiezekerheid juist gebaat is bij lokale, hernieuwbare bronnen en minder afhankelijkheid van geïmporteerde fossiele brandstoffen. Nederland produceert nog fossiel, maar behoort niet tot de twintig grootste producenten die in het onderzoek zijn vergeleken.