Netanyahu's oorlog in Gaza is politiek én persoonlijk
In dit artikel:
Al bijna twee jaar sleept de oorlog tussen Israël en Gaza voort. Recente pogingen tot een staakt-het-vuren liepen stuk. Deze week presenteerde Hamas opnieuw een voorstel waarin het alle Israëlische gijzelaars zou vrijlaten in ruil voor de vrijlating van Palestijnse gevangenen; een eerder plan van twee weken geleden ging uit van een gefaseerde uitwisseling. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu wees het nieuwe aanbod van tafel en verlangt – naast de terugkeer van gijzelaars – volledige ontwapening van Hamas, Israëlische militaire controle over delen van Gaza en een nieuw bestuur zonder Hamas of de Palestijnse Autoriteit.
In Israël groeit de druk voor een deal: protesten nemen toe en volgens een recente peiling wil ruim 60 procent van de bevolking een overeenkomst om de oorlog te beëindigen en de gijzelaars vrij te krijgen. Toch blijft Netanyahu weigeren concessies te doen. Bart Wallet, hoogleraar Joodse studies aan de Universiteit van Amsterdam, stelt dat de premier beseft dat zijn eisen in de praktijk onrealistisch zijn, omdat Hamas weigert te ontwapenen en de terugtrekking van Israëlse troepen eist.
Wallet wijst op twee voornaamste drijfveren achter Netanyahu’s hardnekkigheid. De eerste is politieke overlevingsdrang: zijn uiterst-rechtse coalitiepartners Itamar Ben-Gvir en Bezalel Smotrich hebben gedreigd de regering te verlaten als er een regeling met Hamas komt, waardoor een akkoord het kabinet in crisis zou storten. De tweede reden is ideologisch en persoonlijk geworteld: Netanyahu groeide op in een omgeving die sterk sympathiseerde met het idee van een “Groot-Israël” — een opvatting die haaks staat op de Oslo-akkoorden en de eerdere Israëlische terugtrekking uit Gaza, gebeurtenissen die hij als pijnlijk heeft ervaren.
De politieke commentator Ori Goldberg benadrukt vooral Netanyahu’s machtsmotivatie: minder uit ideologische toewijding aan nederzettingen dan uit het geloof dat alleen hij Israël kan leiden en beschermen. Goldberg ziet hem als een berekenende, manipulatieve politicus die zijn retoriek afstemt op het binnenboord houden van zijn coalitie.
Het al dan niet tekenen van een overeenkomst lijkt uiteindelijk afhankelijk van internationale druk, met name vanuit de Verenigde Staten: zodra Netanyahu Amerikaanse steun verliest, zullen interne kaarten volgens beide deskundigen opnieuw geschud moeten worden.