Nieuwsmedium Nokta strijdt tegen Russische propaganda en desinformatie
In dit artikel:
In Komrat, de hoofdstad van de zuidelijke, pro-Russische autonome regio Gagaoezië in Moldavië, probeert het nieuwsplatform Nokta het publieke debat te kantelen. Onder leiding van hoofdredacteur Michail Sirkeli richt Nokta zich expliciet tegen Russische propaganda en pro-Russische lokale media, en profileert zich als pro-EU en pro-Oekraïne. Het medium publiceert en zendt vooral in het Russisch om de lokale bevolking te bereiken; de website had vorig jaar circa 1,2 miljoen unieke bezoekers en het YouTubekanaal behaalde in 2024 miljoenen kijkers voor politieke analyses.
Gagaoezië heeft sterke historische en culturele banden met Rusland: veel Sovjetsymboliek is zichtbaar in het straatbeeld, Russische tv en sociale media domineren de informatievoorziening, en veel inwoners en regionale politici pleiten voor nauwe betrekkingen met Moskou. Tegelijkertijd is Gagaoezië een autonome regio binnen het onafhankelijke Moldavië, met een meerderheid etnische Gagaoezen — een Turkse bevolkingsgroep met eigen taal — en Russisch als veelgebruikte omgangstaal, terwijl het Roemeens de officiële taal van Moldavië blijft. Bij de presidentsverkiezingen vorig jaar (tweede ronde, oktober) bleef pro-Europese president Maia Sandu in Gagaoezië kansloos tegen haar pro-Russische tegenstander; hetzelfde beeld wordt verwacht bij de cruciale parlementsverkiezingen van 28 september, die richtinggevend zijn voor Moldaviës geopolitieke koers.
Nokta voert naast nieuws ook geschiedenisprojecten om alternatieve narratieven aan te bieden: zij belichten vergeten onderdelen van de lokale geschiedenis, zoals deportaties onder het Sovjetbewind en Gagaoezen die aan de zijde van Roemenië vochten. Volgens producer Anna Dmitrieva moet begrip van het verleden helpen om de regionale identiteit te beschermen tegen Russificerende retoriek en desinformatie. Financiële steun komt deels uit het Westen; uit Nederland ontvangt Nokta tot 2027 zo’n 180.000 euro verspreid over drie jaar.
Het werk van Nokta stuit op weerstand en intimidatie. De redactie krijgt online- en fysieke bedreigingen, auto’s zouden beschadigd worden, medewerkers ervaren uitsluiting door regionale overheidsinstanties en een journalist werd in 2022 uit een parlementair overleg gezet. Tegelijk grijpt Chisinau in: lokale autoriteiten sloten recent een partij uit de verkiezingen, lieten de Gagaoezische gouverneur veroordelen wegens fraude met Russische geldstromen en tekenden een partnerschap met de EU voor tegenmaatregelen tegen desinformatie en cyberdreigingen.
Samenvattend: Nokta opereert als een pro-Westerse radiostem in een door pro-Russische invloed gedomineerde regio, met substantiële bereikcijfers en westerse financiering, maar ook met aanzienlijke risico’s en tegenwerking in aanloop naar belangrijke Moldavische verkiezingen die de koers van het land kunnen bepalen.