Nieuwe veldgids and- en zoetwatermollusken — diverse nieuwe soorten sinds 2016
In dit artikel:
In juli 2025 verscheen een volledig herwerkte Veldgids Land- en zoetwatermollusken, opvolger van de Veldgids Slakken en mossels (2015/2016). De nieuwe uitgave bevat geactualiseerde verspreidingskaartjes op basis van de NDFF Verspreidingsatlas Weekdieren 2024 en voegt beschrijvingen en foto’s toe van 22 taxa die sinds 2016 aan de Nederlandse weekdierfauna zijn toegevoegd of anderszins herkend als afzonderlijke soorten.
Belangrijke aanvullingen betreffen zowel landslakken als brakke en zoetwatermollusken. In Zuid-Limburg werd in 2020 een populatie van de Grote mutsnaakslak (Daudebardia rufa) ontdekt, vermoedelijk samenlevend met de kleinere Daudebardia brevipes. De Zuidelijke glansslak (Morlina glabra) werd voor het eerst in 2018 langs de Maas bij Maastricht aangetroffen en verspreidde zich binnen enkele jaren noordwaarts; ook de mediterrane Gevlekte grasslak (Xerotricha conspurcata) werd in 2016 in Cadzand-Bad gevonden en later op andere plaatsen gemeld. Uit brakwateronderzoek in het Noordzeekanaal kwam de identificatie van een 2014-gevonden klein slakje via DNA naar voren als Heleobia charruana (Zuid-Amerikaans brakwaterhorentje). Daarnaast is de Gebogen traliemossel (Ischadium recurvum) sinds vondsten in 2018 bekend uit hetzelfde kanaal; groeilijnen suggereren dat die populatie al vanaf circa 2012 aanwezig was.
Een nieuw hoofdstuk behandelt eikapsels van zoetwaterslakken: de gids beschrijft en tekent de voortplantingskapsels van 26 soorten en toont veel foto’s. Omdat eikapsels doorgaans soortspecifiek zijn, biedt die sectie een extra handvat om voortplanting en aanwezigheid van soorten in verschillende biotopen vast te stellen — nuttig voor veldwerk en monitoring.
De actualisatie is geschreven door Bert Jansen met redacteur Gerard Majoor, en uitgegeven door KNNV met steun van de Nederlandse Malacologische Vereniging en Stichting Stibeman. De gids richt zich zowel op professionals als op enthousiaste waarnemers en versterkt de mogelijkheden voor veldidentificatie, monitoring van zeldzame of recent ingevoerde soorten en het begrip van recente taxonomische herzieningen binnen de Nederlandse weekdierfauna.