Nieuwe socialemediaregels uitdaging voor partijen in campagnetijd
In dit artikel:
EU-regels die politieke reclame sterk beperken treden op 10 oktober in werking — toevallig vlak voor de Nederlandse Kamerverkiezingen — en hebben nu al invloed op campagnes. De nieuwe regels moeten buitenlandse beïnvloeding tegengaan (zoals recent in Roemenië) en het gebruik van privacygevoelige data om mensen heel gericht te bereiken (micro-targeting, zoals rond de Brexit). Hoewel politieke advertenties onder voorwaarden blijven toegestaan, eisen de regels dat het altijd duidelijk is waarom iemand een advertentie te zien krijgt en wie ervoor betaalt; selectieve targeting op gevoelige persoonlijke kenmerken wordt verboden. Ook offline campagnes (straat, tv, radio) moeten die transparantie bieden. De Nederlandse wet voor handhaving is nog niet helemaal rond.
Veel techplatforms vinden de regels ingrijpend en kiezen ervoor politieke advertenties voor de hele EU uit te schakelen, waardoor partijen straks minder online opties hebben. Die onzekerheid heeft leid geleid tot een tijdelijke piek in advertenties nu veel partijen “voor het laatst” nog inkopen; sommige advertentietarieven zijn daardoor al gestegen, volgens de SP. Daardoor heroriënteren partijen hun budgetten: extra tv-spots, posters en andere offline middelen worden ingezet. BBB en andere partijen vrezen nadeel omdat goedkoop online bereik moeilijker wordt; PvdD, Volt en CDA zien juist kansen voor een eerlijker speelveld. GroenLinks-PvdA en SGP wijzen op het belang van online voor jonge kiezers; D66 maakt zich zorgen over bereik van 25–40-jarigen. PVV reageerde niet; JA21 en VVD houden strategische keuzes voor zich.
UVA-hoogleraar Claes de Vreese verwacht dat partijen proberen virale, organische posts met hun eigen accounts te creëren en dat invloedrijke politici en mogelijk influencers vaker worden ingezet. Hij twijfelt of platforms hun regels consequent kunnen handhaven. Kortom: de nieuwe EU-regels versmallen de digitale toolkit van partijen en dwingen hen creatiever (en vaak weer ouderwets) te campagnevoeren, terwijl onduidelijkheid over uitvoering en toezicht blijft bestaan.