Nieuwe klimaat- en weersatelliet gelanceerd: 'Weersverwachting stapje voor stapje preciezer'

In dit artikel:

Vannacht werd vanaf de Europese lanceerbasis in Kourou (Frans-Guyana) met een Ariane 6-raket een nieuwe Europese weer- en klimaatsatelliet in baan om de aarde gebracht. De satelliet wordt eerst gecontroleerd en ingesteld voordat hij operationeel metingen gaat uitvoeren. Het project is een samenwerking van dertig Europese landen, waaronder Nederland.

De satelliet draait polaire banen en kan daarmee het hele aardoppervlak bestrijken. Dagelijks levert hij verticale profielen van temperatuur en vochtigheid, data die KNMI-onderzoeker Jan Fokke Meirink en andere weercentra in hun modellen opnemen. Die extra observaties verbeteren op termijn de nauwkeurigheid van weersvoorspellingen, maar gebruikers zullen niet direct na de lancering een merkbaar verschil zien: vooruitgang komt stap voor stap. Eerder, eind juli, is al een satelliet gelanceerd met een instrument dat elke halfuur vochtigheid meet; dat helpt om natte luchtlagen en mogelijke buien eerder te herkennen.

Naast weersdata bevat de nieuwe satelliet verfijnde instrumenten voor luchtkwaliteitsmetingen in opdracht van de Europese Commissie. Nederlandse instituten zoals TNO en SRON leverden bijdrage aan bouw en dataverwerking. De sensoren registreren onder meer uitstoot van stikstofoxiden (NOx), ammoniak (belangrijk in de Nederlandse stikstofdiscussie sinds de uitspraak van de Raad van State 2019) en methaan. Dergelijke metingen maken het mogelijk vervuilingsbronnen en lekkages — bijvoorbeeld in mijnen, pijpleidingen of stortplaatsen — op te sporen en aan te pakken.

Satellietdata zijn vooral waardevol boven zee en dunbevolkte gebieden waar grondstations ontbreken; KNMI combineert die met Amerikaanse en Chinese waarnemingen om betrouwbare lange termijnvoorspellingen te maken. Met de nieuwe generatie instrumenten is Europa naar verwachting voor minstens vijftien jaar van verbeterde atmosfeer- en klimaatobservaties verzekerd.