Nieuwe GL-PvdA-leider moet verdwijntruc verdoezelen: fusie is mislukking, achterban scheurt
In dit artikel:
Maandag kiest GroenLinks–PvdA een nieuwe partijleider, maar die treedt aan met weinig speelruimte: na de verkiezingsnederlaag van oktober blijkt de fusie tussen GroenLinks en PvdA uitgehold en de achterban ernstig verschraald. Wat ooit werd voorgesteld als een “brede volkspartij” die samenleving en kiezers zou verbinden, heeft die verbinding nooit weten te maken. Onderzoekers, waaronder politicoloog Matthijs Rooduijn, signaleren dat het electoraat is verschoven naar hoogopgeleide, stedelijke groepen met politiek vertrouwen — kortweg een Randstadcoalitie van beleidsadviseurs, klimaatactivisten en ambtenaren — terwijl traditionele PvdA-kiezers zoals bouwvakkers en verpleegkundigen massaal zijn verdwenen.
De partij worstelt met een diepgewortelde ideologische spanning: sociaaldemocratische prioritering van werk, herverdeling en materiële belangen versus groen-ecologisch activisme, cultuurpolitiek en morele framing. Die onverenigbaarheid laat zich electorale pijn voelen; waar de PvdA in 2010 nog landelijk sterk stond, lijkt GroenLinks–PvdA in 2025 grotendeels beperkt tot grote steden en universiteitswijken. Het gevolg is dat de partij niet langer als spreekbuis van “de gewone Nederlander” wordt gezien, maar als vertegenwoordiger van een stedelijke elite — pro-EU, pro-migratie en sterk klimaatgeoriënteerd — die voor veel kiezers afstand schept.
Frans Timmermans trad af na de nederlaag, maar zijn vertrek verandert weinig aan de structurele problemen: de nieuwe leider erft geen personele maar een identiteitscrisis. Zonder harde keuzes over wie de partij wil zijn, welke doelgroep ze wil aanspreken en welke koers ze vaart, blijft GroenLinks–PvdA een ideologisch samenraapsel van vage boodschappen en moreel appeleren dat op congressen applaus oogst maar in verkiezingen stemmen verliest. De centrale vraag is of de partij ooit nog in staat zal zijn zichzelf scherp te definiëren; de geschiedenis toont dat wie probeert alles te zijn, uiteindelijk vaak niets bereikt.