Nieuwe film: Sociaal slapen bij kiekendieven
In dit artikel:
21 november 2025 — Harrier Conservation International (HCI) heeft een instructiefilm en bijbehorende handleiding gepubliceerd om waarnemers te helpen slaapplaatsen van kiekendieven (harriers) beter te registreren en te begrijpen. De materialen zijn bedoeld voor vogelaars en onderzoekers die in Nederland en daarbuiten slaapplaatsen volgen — van akkers en heidevelden tot savannegebieden — en zijn beschikbaar via de HCI-website.
Kiekendieven slapen vaak in groepen, en dat maakt die plekken zowel spectaculair om te zien als intrigerend vanuit ecologisch oogpunt. Bekende voordelen van groepsrust zijn een snellere detectie van gevaar en energiebesparing door dicht op elkaar te zitten. HCI benadrukt dat slaapplaatsen mogelijk méér zijn dan veilige rustplekken: ze kunnen fungeren als ecologische knooppunten in het landschap en bevatten vermoedelijk ook sociale functies — zogenaamde ‘sociaal slapen’ — waarbij subtiele verbindingen tussen individuen en soorten een rol spelen. Over dat sociale aspect is echter weinig wetenschappelijke kennis beschikbaar.
Een belangrijk doel van de film en handleiding is het verbeteren en standaardiseren van monitoring. Tellen van slaapplaatsen klinkt eenvoudig, maar vereist juist timing, veldinzicht, samenwerking en kennis van vogelgedrag om niet alleen indrukwekkende aantallen te verzamelen, maar ook data die wetenschappelijk interpreteerbaar zijn. De film (gemaakt door CinemaHut) volgt ervaren tellers in het veld en behandelt herkenning, telstrategieën en veelvoorkomende valkuilen. De handleiding gaat dieper in op methodiek, interpretatie en geeft praktische vuistregels om tellingen betrouwbaarder te maken.
HCI noemt het ontrafelen van slaapplaatsen een van de grootste uitdagingen in het onderzoek naar kiekendieven; terwijl er al veel bekend is over voedselkeuze, trekroutes en broedsuccessen, blijft sociaal slapen een blinde vlek. Beter begrip kan nieuwe inzichten opleveren die relevant zijn voor het voortbestaan van deze soorten en voor het beheer van hun leefgebieden.
De publicatie nodigt vogelaars uit om zich aan te sluiten bij gestandaardiseerde tellingen, nationaal en internationaal samen te werken en zo zowel de kennis als de beleving van deze indrukwekkende roofvogels te vergroten. De handleiding en film zijn te vinden op de website van Harrier Conservation International. Tekst: Ben Koks, Arjan Bode & Sjoerd Sipma; de film is tot stand gekomen met steun van het Cultuurfonds.