Nieuw Sociaal Contract: in twee jaar van nul naar twintig zetels en weer terug
In dit artikel:
Het is ruim een week na de verkiezingen en de gangen van Nieuw Sociaal Contract (NSC) in het Kamergebouw zijn leeg aan het raken: dozen moeten worden ingeladen en de hele fractie neemt afscheid. De Kiesraad bevestigde gisteren dat NSC bij deze verkiezingen geen zetels heeft behaald — een dramatische neergang na de politieke storm van de afgelopen twee jaar.
Pieter Omtzigt, die de partij twee jaar geleden oprichtte met het doel gecontroleerde groei en meer aandacht voor goed bestuur en bestaanszekerheid, zag zijn initiatief uiteindelijk uitgroeien tot het tegenovergestelde van wat hij wilde voorkomen. Na aanvankelijke terughoudendheid besloten Omtzigt en enkele vertrouwelingen toch een nieuwe partij te beginnen; de beweging sloeg aan bij kiezers en leverde bij de daaropvolgende verkiezingen 20 zetels op. Omtzigt zei toen beschikbaar te zijn voor onderhandelingen, wat leidde tot deelname aan kabinetsformatie en uiteindelijk regeringsdeelname.
Die coalitie met de PVV bleek echter giftig voor NSC. Onderhandelingen verliepen moeizaam; Omtzigt haakte tijdens informele gesprekken voortijdig af en kampte later met een burn-out. Binnen de regering ontstonden eveneens conflictsituaties: staatssecretarissen en Kamerleden vertrokken vanwege polariserende omgangsvormen en controversiële uitlatingen van coalitiepartner Geert Wilders. Toen de PVV later uit de coalitie stapte over asielbeleid en NSC-opvolgingen wegliepen naar andere partijen, escaleerde de politieke onrust; Wilders bestempelde NSC als “Nederlandse Sabotage Club”, terwijl NSC-leiders zich aangevallen voelden.
Na verdere uittocht van bewindspersonen en Kamerleden viel het electoraat grotendeels weg: NSC haalde nu net geen 40.000 stemmen — ongeveer 1,3 miljoen minder dan twee jaar eerder. Partijleider Eddy van Hijum spreekt van een beginpunt om te herbouwen en wijst op resterende posities, zoals een Europarlementariër en een burgemeester, maar de organisatie staat voor een zware reconstructie. De partij overweegt deelname aan de gemeenteraadsverkiezingen in maart, maar de geloofwaardigheid en het draagvlak zijn sterk aangetast.
Kort: NSC ging van snelle opmars naar politieke implosie door interne spanningen, leiderschapsproblemen, controversiële samenwerking met de PVV en daaropvolgende leden- en kiezersverlies — nu worden de laatste resten van de fractiekamer opgeruimd.