Nieuw onderzoek laat verdere daling vaccinatiegraad kinderen zien
In dit artikel:
RIVM-promovendus Joyce Pijpers koppelde individuele vaccinatiegegevens uit Præventis aan CBS-microdata om te onderzoeken welke groepen in Nederland tussen 2008 en 2020 een lagere vaccinatiegraad hebben en hoe die verschillen zich in de tijd ontwikkelden. De koppeling vond plaats in een streng beveiligde omgeving; persoonsgegevens werden gepseudonimiseerd voordat ze gecombineerd werden met registers over onder meer moederlijk onderwijsniveau, herkomstland, huishoudinkomen, inkomensbron van de moeder, stedelijkheid, gezinsgrootte, kinderopvangdeelname en type onderwijs.
Na correctie voor sociaaldemografische factoren blijkt de BMR-vaccinatiegraad op tweejarige leeftijd aanzienlijk te zijn gedaald voor kinderen geboren tussen 2008 en 2020, en zijn de verschillen tussen groepen groter geworden. De daling is het sterkst zichtbaar bij kinderen van Nederlandse afkomst met Marokkaanse en Turkse roots: voor kinderen geboren in 2009 lag hun vaccinatiegraad nog iets hoger dan bij kinderen van Nederlandse herkomst, maar voor kinderen geboren in 2020 was die respectievelijk circa 25% en 12% lager. Ook kinderen die geen gebruik maakten van kinderopvang en kinderen uit grote gezinnen (vier of meer kinderen) werden in 2020 minder vaak gevaccineerd (beide groepen ongeveer −12%). Verder scoren kinderen van zelfstandig ondernemende moeders en kinderen uit de 25% laagste inkomens lagere vaccinatiepercentages dan kinderen van moeders in loondienst en uit hogere inkomensgroepen (ongeveer −8% en −7% in 2020). Voor DKTP-vaccinaties zijn dezelfde trends zichtbaar.
De onderzoekers waarschuwen dat niet-gevaccineerde kinderen zich vaak geografisch of sociaal clusteren, wat het risico op lokale uitbraken vergroot. Pijpers en CBS-promotor Ruben van Gaalen benadrukken dat het inzicht in welke groepen achterblijven belangrijk is om gerichte interventies te ontwikkelen; sociaalwetenschappelijk onderzoek kan helpen oorzaken van terughoudendheid beter te begrijpen. De studie illustreert ook de meerwaarde van samenwerking tussen RIVM en CBS en het gebruik van gekoppelde microdata onder strikte privacyvoorwaarden om gezondheidsgedrag in samenhang te analyseren.