Niet mopperen maar meepraten in debat over onderwijsvrijheid
In dit artikel:
De komende maanden bepalen hoe artikel 23 (de vrijheid van onderwijs) in de nieuwe kabinetsperiode wordt ingevuld. Na de verkiezingen van 2025 lijkt een kabinet met VVD, CDA, D66 en GroenLinks-PvdA het meest voor de hand te liggen; anderen hopen op VVD, CDA, D66 en JA21. In beide scenario’s staat aanpassingen van artikel 23 hoog op de politieke agenda. Met een aangekondigde “pragmatische modernisering” blijft de grondwettelijke vrijheid misschien bestaan, maar kunnen wetten zo worden aangescherpt dat bijzondere scholen minder ruimte krijgen: toelatingscriteria en identiteitsverklaringen kunnen worden beperkt, weigering op grond van geloof of levensovertuiging moeilijker, en de Inspectie kan strenger optreden op inclusiviteit. Dat betekent in de praktijk een vrijheid onder toezicht in plaats van onbegrensde diversiteit.
De auteur waarschuwt dat het streven naar gelijke behandeling niet mag omslaan in een verplicht moreel uniformiteitsdenken. Democratie en vrijheid floreren volgens hem juist door het verdragen van verschil — ook als dat ongemakkelijk is. Goede burgerschapvorming leert leerlingen luisteren, praten en samenleven met anderen, ook met wie anders gelooft of denkt. Leerkrachten op christelijke en reformatorische scholen zouden hierin een voorbeeldrol hebben en al veel samenwerkingsvoorbeelden met seculiere en religieuze partners laten zien.
Het artikel pleit voor een expliciet bijbels gegrond borging van burgerschap: nadruk op menselijke waardigheid, verantwoordelijkheid tegenover God en de naaste, eerlijkheid en rechtvaardigheid, dienstbaarheid en moed om loyaal te spreken. De leerkracht is cruciaal in het oefenen van deze vaardigheden. Praktijkvoorbeelden en methoden zoals Wonderlijk Gemaakt tonen volgens de schrijver dat dialoog mogelijk en wenselijk is; politici zoals Rob Jetten worden uitgenodigd het gesprek aan te gaan.
Er volgt een concrete oproep aan ouders, scholen en kerken: niet afwachten maar actief meedoen — bid en praat met politieke vertegenwoordigers en media, zoek brede verbindingen (ook met andersdenkenden) en laat zien wat bijzonder onderwijs concreet bijdraagt aan de samenleving. Hoewel er wetsvoorstellen zullen komen die grenzen stellen aan de vrijheid van onderwijs, moeten christenen volgens de auteur niet klachtenend aan de kant blijven staan maar inhoudelijk meeschrijven aan het debat. Echte vrijheid vereist moed, liefde en inzet en is volgens hem voorwaarde voor echte gelijkheid.
(Auteur: bestuurder Driestar educatief.)