Niet elke Deen loopt weg met Søren Kierkegaard, maar de filosoof blijft inspireren
In dit artikel:
Søren Kierkegaard (1813–1855) blijft in Denemarken zowel geliefd als omstreden: zijn denkkaders over het individu, zelfreflectie en verantwoordelijkheid inspireren academici en hulpverleners, terwijl veel landgenoten zich storen aan het religieuze en normatieve karakter van zijn werk. In informele gesprekken noemen critici hem moralistisch en vinden ze zijn persoonlijkheid excentriek en mediabewust, terwijl voorstanders benadrukken dat zijn teksten beschrijvend en reflectief ingezet kunnen worden, onder meer in het onderwijs.
Op universiteiten wordt Kierkegaard nog actief gebruikt: docenten halen zijn inzichten aan bij lessen over begeleiding en studentwelzijn. Een vaak gebruikte gedachte is dat je mensen eerst moet vinden waar ze zijn voordat je ze ergens naartoe kunt helpen; zijn ideeën worden toegepast om existentiële vaardigheden als kritisch oordelen, verantwoordelijkheidsbesef en vrijgevigheid te trainen. Sommige werken, zoals Het begrip angst, zijn taaie lectuur en vragen om uitgebreide commentaren of handleidingen.
Kierkegaard ligt begraven op de Assistens-begraafplaats in Kopenhagen, een plek die ook andere nationale iconen herbergt, zoals Hans Christian Andersen. Lokale bezoekers plaatsen Andersen vaak hoger in de publieke waardering dan Kierkegaard. Tegelijk toont historische waardering zich: de Russische schrijver Fjodor Dostojevski bezocht Kierkegaards graf ongeveer tien jaar na diens dood, een eer die op het kerkhof ook visueel wordt gemarkeerd.
Kortom: Kierkegaard blijft in Denemarken een polariserende figuur — door sommigen als ontoegankelijk of predicatief gezien, door anderen als blijvende inspiratiebron voor denken over het zelf en ethiek in leven en onderwijs.