Netanyahu lijkt toe te geven dat Hamas-leiders in Qatar nog leven na Israëlische aanval
In dit artikel:
Israëlische premier Benjamin Netanyahu zei op X dat het doden van Hamas-leiders die in Doha verblijven het grootste obstakel zou wegnemen voor de vrijlating van gijzelaars en het beëindigen van de oorlog in Gaza. Die uitspraak volgt op een Israëlische aanval in Qatar gericht op kopstukken van Hamas; volgens Hamas vielen daarbij vijf doden, onder wie een zoon van een leider, maar de hoogste leiding en onderhandelaars zouden hebben overleefd. De aanval in Doha riep brede internationale veroordeling op en de VN-Veiligheidsraad stelde zich unaniem achter een verklaring die oproept tot de-escalatie en de soevereiniteit van Qatar respecteert. Ook de Verenigde Staten lieten blijken ontevreden te zijn over de actie.
De nabestaandenvereniging Hostages and Missing Families Forum reageerde scherp: volgens hen is Netanyahu zelf de belangrijkste belemmering voor een akkoord dat tot de vrijlating van gijzelaars zou leiden. Binnen Israël leidde het nieuws opnieuw tot protesten; in Tel Aviv betoogden mensen tegen het huidige beleid en eisten zij een staakt-het-vuren en terugkeer van de gevangenen.
Op de grond in Gaza stijgt de druk op de burgerbevolking. Het Israëlische leger meldt dat de afgelopen weken meer dan een kwart miljoen mensen uit Gaza-Stad zijn vertrokken, nadat de militaire operatie op het centrum werd aangekondigd en waarschuwingsberichten zijn verspreid over volgende doelwitten. Israël zegt ontheemden naar het zuiden van de strook te leiden en voorzieningen ten westen van Khan Younis te hebben ingericht. Mensenrechtenorganisaties waarschuwen echter voor catastrofale en onomkeerbare gevolgen van de aanvallen.
Medische getuigenissen roepen ernstige vragen op over het optreden van Israëlische troepen. De Volkskrant sprak met internationale artsen die in Gaza werkten; gezamenlijk zagen zij zeker 114 kinderen van 15 jaar en jonger met uitsluitend schotwonden in hoofd of borst, wat volgens hen kan wijzen op gericht schieten. Experts noemen afstandsschoten door sluipschutters of drones als plausibele verklaring. Israël ontkent gericht schieten op burgers.
Humanitaire indicatoren verslechteren snel: Unicef meldt dat het percentage ondervoede kinderen in de Gazastrook steeg van 8,3 procent in juli naar 13,5 procent in augustus, en in Gaza-Stad naar circa 19 procent. Door sluiting van gezondheidscentra kunnen de cijfers zelfs een onderschatting zijn; momenteel zouden ongeveer 12.800 kinderen ondervoed zijn.
Het conflict heeft zich ook regionaal opgewarmd. Houthi-rebellen uit Jemen hebben raketten afgevuurd op Israëlisch grondgebied en op scheepvaart, waarop Israël met luchtaanvallen in Jemen reageerde en bij een aanval in Sanaa tientallen doden vielen. Het Israëlische leger meldt recent een raket uit Jemen te hebben neergehaald; de spanningen tussen Israël en de Houthi's nemen toe onder het mom van solidariteit met Gaza.
Internationaal zijn politieke stappen en reacties aan de orde: de Algemene Vergadering van de VN nam met brede meerderheid een verklaring aan die oproept tot tastbare, tijdgebonden stappen richting een tweestatenoplossing, met als eerste stap het beëindigen van de strijd in Gaza. Het Europees Parlement riep de EU op het handelsdeel van het associatieverdrag met Israël te bevriezen en vroeg om een onmiddellijk staakt-het-vuren, humanitaire toegang en vrijlating van gijzelaars; de stemming liet een duidelijke maar niet eensgezinde meerderheid zien.
Tegelijk zette Netanyahu zijn handtekening onder omstreden bouwplannen in het E1-gebied van de bezette Westelijke Jordaanoever, een stap die door 21 landen als schending van internationaal recht en als een klap voor de tweestatenoplossing wordt gezien. Buitenlands en binnenlands verzet groeit, en diplomatieke bemiddelaars zoals Qatar heroverwegen hun rol: de Qatarese premier zei dat zijn land zijn bemiddelingspositie tegen het licht houdt na de aanval op Doha.
Ook culturele en maatschappelijke spanningen spelen door: het festival in Gent weigerde een optreden van het Münchner Philharmoniker onder leiding van de Israëlische dirigent Lahav Shani, wat in Duitsland kritiek opriep en discussies over antisemitisme en politieke uitsluiting aanwakkerde. Kortom: het conflict escaleert niet alleen militair maar zet politieke verhoudingen, humanitaire verhoudingen en internationale bemiddeling ernstig onder druk.