Nepbeelden uitvaart Lisa leiden naar frauduleuze websites: 'Echt heel pijnlijk voor nabestaanden'
In dit artikel:
Op social media misbruiken internetcriminelen de dood van de 17‑jarige Lisa uit Abcoude door nepbeelden van haar vermeende uitvaart te verspreiden. Op Facebook verschijnen foto’s van open graven, rouwenden en een hartje met haar naam die in werkelijkheid afkomstig zijn van uitvaartondernemingen, eerdere uitvaarten of zelfs van bekende Nederlanders. De werkelijke uitvaart van Lisa was afgelopen vrijdag besloten en er bestaan geen publieke beelden daarvan.
De berichten bevatten vaak emotioneel geladen koppen en worden in de reacties gekoppeld aan links naar buitenlandse websites. Die sites functioneren vooral als clickbait: ze halen inkomsten uit advertentieweergaven en kunnen ook gebruikt worden voor phishing, nepwinkels of het installeren van schadelijke software. Onderzoekers en digitaal strateeg Jaap van Zessen vermoeden dat veel volgers van zulke pagina’s gekocht zijn en dat sommige pagina’s vanuit het buitenland, onder meer Vietnam, worden aangestuurd.
De familie van Lisa is geïnformeerd en heeft zich teruggetrokken om in privacy te rouwen. Namens de Familie, een organisatie die nabestaanden begeleidt, signaleert dit type misbruik als een groeiend en pijnlijk fenomeen. Oprichter Evy Khouw en medewerker Selma Hetharia benadrukken dat deze praktijken nabestaanden opnieuw slachtofferen — een vorm van 'secondaire victimisatie' — en dat organisaties soms melding maken bij politie of platforms als Google wanneer inzamelacties of berichten verdacht lijken.
De politie is op de hoogte van meldingen, maar het opsporen van daders is moeilijk omdat deze sites vaak in het buitenland draaien en moeilijk te herleiden zijn. Ook het exacte aantal gevallen is niet goed in kaart te brengen omdat dergelijke misleidingspraktijken niet altijd afzonderlijk worden geregistreerd binnen de klassieke oplichtingscijfers.
Als advies geven experts aan om niet alleen naar het aantal volgers te kijken maar naar de bron en de link achter een bericht: check de herkomst, wees kritisch bij sensationele titels en denk twee keer voordat je deelt of doorklikt. Het artikel wijst ook op nieuwe complicaties zoals met AI geproduceerde beelden, die het onderscheid tussen echt en nep verder bemoeilijken.
De zaak raakt een breder publiek omdat de moord op Lisa landelijk veel aandacht kreeg — demonstraties, stille tochten en de landelijke actie ‘Wij eisen de nacht op’ — waardoor oplichters gemakkelijk kunnen meeliften op maatschappelijke emoties. Platforms, politie en betrokken organisaties staan daardoor voor de uitdaging om kwetsbare nabestaanden te beschermen tegen commerciële en criminele uitbuiting van hun verlies.