Nee D66, die Eerste Kamer moet blijven

In dit artikel:

Afgelopen vrijdag presenteerde D66 haar concept-verkiezingsprogramma met een opvallend voorstel: de Eerste Kamer (Senaat) moet worden afgeschaft. De partij die zich profileert als hoeder van de democratie wil daarmee de helft van de Staten-Generaal laten verdwijnen. De krant bespreekt waarom dit voorstel controversieel is en belicht zowel aanleidingen als risico’s.

Historisch is de relatie tussen D66 en de Eerste Kamer gespannen; veel hervormingen van D66 strandden daar in het verleden. Kritiek op de Senaat richt zich vooral op twee punten: democratische legitimiteit en belangenverstrengeling. Senators worden niet rechtstreeks door het publiek gekozen maar door Provinciale Staten, wat leidt tot situaties waarin partijpolitieke afspraken of afwijkende stemgedragingen de samenstelling beïnvloeden. Daarnaast is senatorenwerk veelal een parttime functie; veel leden hebben nevenbanen in het bedrijfsleven, onderwijs of zorg waardoor hun onafhankelijkheid ter discussie kan staan.

Tegelijk waarschuwt het artikel dat het wegvallen van de Eerste Kamer de parlementaire rem op wetten zou wegnemen. Nu fungeert de Senaat als laatste toetssteen voor besluitvorming; zonder die check kunnen meerderheden in de Tweede Kamer sneller ingrijpende maatregelen doorvoeren. Als voorbeeld wordt geschetst dat sommige ingrepen — zoals forse onderwijsbezuinigingen, een langstudeerboete, hogere BTW op cultuur en soepelere stikstofnormen — zonder Senaat nog strenger of voortvarender doorgevoerd zouden kunnen worden, iets wat volgens de auteur gunstig zou uitpakken voor populistische partijen.

De conclusie is dat, ondanks terechte kritiek op de werkwijze van de Eerste Kamer, het orgaan momenteel een belangrijke buffer vormt tegen snelle, ingrijpende wetswijzigingen. Het artikel roept D66-leden op om tijdens het partijcongres het voorstel kritisch te beschouwen om de democratische controle in Nederland te behouden.