Nederlandse journaliste ontsnapt aan Russische drone-aanval in Oekraïne
In dit artikel:
Oktober werd een van de dodelijkste maanden voor journalisten in Oekraïne: drie collega’s kwamen om het leven door aanvallen met First Person View-drones (FPV). Op 3 oktober werd de Franse fotojournalist Antoni Lallican gedood; zijn Oekraïense collega Heorhii Ivantsjenko raakte bij diezelfde aanslag gewond en verloor een been. Op 23 oktober kwamen de Oekraïense verslaggever Olena Hramova en cameraman Jevhen Karmanzin om bij een nieuwe FPV-aanval. Volgens PersVeilig (Peter ter Velde) is Lallican de eerste journalist in Oekraïne die door een drone is gedood.
De Nederlandse Daphne Wesdorp (Nederlands Dagblad) ontsnapte begin oktober ternauwernood aan zo’n aanval tijdens een reportage in Kostjantynivka in de Donbas. Zij was met soldaten van de 24ste Koning Danilo Brigade op pad om de toestand aan de frontlijn te documenteren. Toen een glasvezeldrone door een van de militairen onder vuur werd genomen, ontplofte die in de lucht en volgde korte tijd later een achtervolging. Wesdorp dook met de militairen achter een schuur en moest op scherp blijven luisteren naar naderende drones tijdens een zenuwslopende terugtocht naar de auto. Terug in Droezjkivka hoorde ze later dat cameraman Karmanzin was gedood; zij vermoedt dat hij speciaal als journalist werd herkend en doelwit.
De incidenten illustreren een verandering in risico’s voor oorlogsverslaggevers: FPV-drones zijn snel, moeilijk te detecteren en worden steeds vaker ingezet voor gerichte aanvallen. Reporters Sans Frontières (Pauline Maufrais) waarschuwt dat Russische militaire bloggers het doden van journalisten legitimeren door hen te bestempelen als deelnemers aan een propagandaoorlog, terwijl het oorlogsrecht journalisten beschermt. Sinds het begin van de invasie meldt RSF zestien dodelijke slachtoffers onder journalisten in Oekraïne.
Wesdorp heeft haar werkwijze aangepast: ze draagt geen opvallend blauw press-hesje meer maar onopvallende kleding. PersVeilig bevestigt dat zichtbare PRESS-markeringen recent risico’s konden verhogen. Ze gaat voorlopig niet terug naar Kostjantynivka; haar verblijf in de regio hangt af van de aanwezigheid van hulpverleners en militairen. Kramatorsk voelt voor haar relatief veilig, maar de situatie nabij de frontlijn blijft veranderlijk en gevaarlijk voor persmedewerkers.
Kortom: FPV-drones vergroten het risico voor journalisten aan het front, waardoor reporters hun bewegingsruimte en herkenbaarheid aanpassen terwijl steunorganisaties oproepen tot meer bescherming en naleving van het oorlogsrecht.