Nederlander belegt massaal in munitie en tanks: 'We willen een sterke defensie-industrie'
In dit artikel:
Beleggen in wapenfabrikanten is in Nederland in korte tijd van taboe veranderd in massatrend. Waar investeringen in defensie jarenlang werden afgewezen vanuit maatschappelijk verantwoord ondernemen, zijn pensioenfondsen, banken en particuliere beleggers sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne en het oplaaien van conflicten wereldwijd opvallend positiever geworden. ABP (het fonds voor overheidspersoneel, politie en defensie) geeft nu publiekelijk aan dat financiering van de defensie-industrie nodig is en meldt investeringen van enkele honderden miljoenen, een bedrag dat recent is gegroeid. Ook andere grote fondsen zoals PME en PFZW doen mee.
De koerswijziging volgt op een bredere internationale beweging: NAVO-landen verhogen defensiebudgetten — tot enkele procenten van het bbp — en in Europa wordt ruim geïnvesteerd in wapensystemen, een ontwikkeling die beleggers en financiële instellingen zien als een nieuwe verdien- en strategiekans. Grote financiële spelers (NN Group, ASR, Achmea) tonen meer interesse in wapenaandelen, ABN Amro zegt de sector te willen steunen, en Rabobank werkt samen met Defensie om medewerkers te faciliteren als reservist.
Ook particulieren stappen massaal in: volgens De Nederlandsche Bank is de waarde van Nederlandse particuliere beleggingen in militaire bedrijven in nog geen twee jaar gestegen naar 832 miljoen euro — bijna tien keer zo veel als begin 2023. Vooral de Duitse wapenmaker Rheinmetall profiteert; Nederlanders bezitten nu voor meer dan een half miljard euro aan aandelen in het bedrijf, dat onder meer een vestiging in Ede heeft.
Tegelijk blijven niet alle partijen meedoen. Kleine banken als ASN en Triodos sluiten defensiebedrijven bewust uit en blijven principieel tegen commerciële wapenproductie. Mensenrechtenorganisaties (Amnesty, Oxfam Novib, Pax) waarschuwen dat beleggen in wapenfabrikanten risico’s met zich meebrengt: leveranties aan repressieve regimes en betrokkenheid bij schendingen van mensenrechten of oorlogsrecht zijn volgens hen onacceptabel. Hun 2023-rapport “Foute Wapenhandel” riep fondsen als ABP en PFZW op de verantwoordelijkheid te nemen.
In specifieke gevallen, zoals Rheinmetall, benadrukken critici dat hoewel het bedrijf geen duidelijk verboden wapens produceert, kwesties bestaan (zoals productie van witte fosfor via dochterbedrijven en zakelijke betrekkingen via buitenlandse vestigingen) die ethische en juridische vragen oproepen. Voor beleggers betekent dit een afweging tussen strategische kansen en reputatie-, juridische- en morele risico’s.