Nederland speelt sleutelrol in zaak tegen beruchte mensensmokkelaar Walid D.
In dit artikel:
Morgen begint in de rechtbank in Zwolle de inhoudelijke behandeling van een van de grootste mensensmokkelzaken ooit in Nederland. Het Openbaar Ministerie ziet de Eritreeër Walid D. als een van de leiders van een omvangrijk crimineel netwerk dat duizenden vluchtelingen uit Eritrea naar Europa bracht. Vluchtelingen zouden met valse beloftes op pad zijn gestuurd, vervolgens in speciaal ingerichte detentiekampen in Libië zijn opgesloten en daar onder erbarmelijke omstandigheden zijn gemarteld, verkracht en soms gedood.
Familieleden in onder meer Nederland werden systematisch afgeperst: vanuit Libië werd gebeld en werden filmpjes gestuurd van gemartelde of mishandelde dierbaren. Om vrijlating af te dwingen kregen zij betalingsopdrachten, vaak voor hoge bedragen; niet-betalen leidde tot verslechtering van de situatie of dodelijk geweld. Naast Walid D. is ook Kidane Zekarias H. aangeklaagd; in totaal zijn zeven mensen gedagvaard.
De keuze voor Nederland als locatie voor het proces hangt samen met jarenlange en vroege opsporingsinspanningen hier, plus het feit dat veel afpersingsslachtoffers contactadressen of familie in Nederland hebben. Mirjam van Reisen, hoogleraar en expert op het gebied van Eritrese mensenhandel, benadrukt dat de zaak van groot belang is voor de Eritrese gemeenschap in Nederland: vrijwel elke Eritreeër kent wel iemand die slachtoffer werd in Libië.
Een van de slachtoffers, aangeduid als Selam (pseudoniem), vertelt via een tolk dat zij meerdere keren is verkracht, ook door Walid D., en dat haar familie duizenden euro’s betaalde na bedreigende filmpjes. Ze kampt met ernstige trauma’s en slaapproblemen; de rechtszaak biedt volgens haar wel de kans op gerechtigheid, ook al heelt het de herinneringen niet.
Het onderzoek naar dit netwerk duurde jaren en vond plaats in samenwerking met onder andere Interpol, Europol en het Internationaal Strafhof. Het OM zegt dat het de organisatie hard wil aanpakken: er is sprake van een mensonterend verdienmodel dat niet alleen winst haalt uit smokkel, maar vooral uit systematische afpersing. Experts zien de zaak als mogelijk keerpunt: voor het eerst komt dit patroon van misbruik expliciet voor een rechter, wat een begin kan zijn van het doorbreken van de straffeloosheid rond de smokkelroutes via Libië.