Nederland laat Bonaire stikken - in afval, hitte en bestuurlijke arrogantie
In dit artikel:
In Lagun op Bonaire moesten bewoners meer dan een half jaar geleden ’s nachts hun huizen ontvluchten wegens giftige rook van de brandende vuilstort. De branden smeulen nog steeds ondergronds, de zee is verontreinigd met zware metalen en de Inspectie Leefomgeving en Transport stelt dat afvalverwerker Selibon geen geldige vergunning heeft. Acht jaar aan rapporten, plannen en beloften uit Den Haag bleken onvoldoende: pas bij acute gevaar werd er ingegrepen.
Bonaire is sinds 2010 een bijzondere gemeente van Nederland, maar dat statuut vertaalt zich niet in gelijkwaardige behandeling. Den Haag schrijft complexe milieuregels voor — zoals het Inrichtingen- en activiteitenbesluit BES dat in april 2024 inging — zonder de lokale capaciteit of middelen te leveren om die uit te voeren. Van de 41 bedrijven die een milieuvergunning nodig hebben, voldoen er maar vijf. De extra ondersteuning van Nederlandse omgevingsdiensten stopt eind 2025; daarna zou het eiland “zelfstandig” moeten handhaven, iets wat op een kleinschalig eiland met beperkte middelen grote risico’s oplevert.
Politiek en juridisch licht viel er ook: in januari 2024 spanden acht inwoners samen met Greenpeace een klimaatzaak aan tegen de Nederlandse Staat, omdat een eiland dat formeel deel is van Nederland door beleid op afstand wordt bedreigd. Nederland beloofde vóór eind 2024 een klimaatadaptatieplan voor Bonaire — dat plan is nog steeds niet geleverd. Ondertussen waarschuwt onderzoek (The Lancet) dat hittegerelateerde sterfgevallen op kleine eilanden al sterk zijn gestegen.
Daarnaast vergroot massatoerisme de ongelijkheid: luxe resorts en buitenlandse investeerders profiteren terwijl Bonairianen te maken krijgen met hogere kosten van levensonderhoud, een krappe woningmarkt en seizoenswerk. Het huidige beleid wekt de indruk dat Bonaire op papier bij Nederland hoort, maar in de praktijk behandeld wordt als wingewest.
De oproep in het artikel is helder: geen nieuwe rapporten, maar concrete daden — geld, bevoegdheden, lokale milieucapaciteit, een robuust klimaatadaptatieplan en structurele investeringen — om echte gelijkwaardigheid en bescherming tegen milieu- en klimaatrisico’s te garanderen. Zonder zulke stappen blijft het koloniale patroon in praktijk bestaan.