Nederland krijgt een Constitutioneel Hof - moeten we daar blij mee zijn?

In dit artikel:

Nederland is het enige Europese land zonder constitutionele toetsing, zoals vastgelegd in artikel 120 van de Grondwet, wat betekent dat rechters wetten niet mogen toetsen aan de Grondwet. NSC-leider Pieter Omtzigt pleit voor de oprichting van een Constitutioneel Hof en heeft daar steun voor gevonden in het huidige coalitieakkoord. Dit hof zou niet alleen wetten kunnen toetsen, maar ook de bevoegdheid krijgen om politieke partijen te verbieden, zeker als deze een bedreiging vormen voor de democratische rechtsstaat.

Er bestaan echter vele meningsverschillen binnen de regering over de organisatie van dit hof en de benoeming van rechters. Terwijl Omtzigt pleit voor een grote rol van de Hoge Raad in de benoemingen, zijn partijen zoals de PVV en BBB terughoudend over de plannen. PVV-leider Geert Wilders heeft eerder de rechterlijke macht bekritiseerd, terwijl BBB de mogelijkheden van internationale verdragen benadrukt in plaats van aanvullende toetsing aan de Grondwet.

De voorstellen worden ook bekritiseerd vanuit de oppositie; partijen als Forum voor Democratie vrezen dat rechters steeds politisering van hun beslissingen ten gunste van de overheid aanmoedigen. Critici zoals rechtsfilosoof Paul Cliteur en oud-advocaat Frank Stadermann wijzen op de tegenstrijdigheid van het willen beschermen van grondrechten terwijl tegelijkertijd politieke partijen kunnen worden verboden. De vraag naar de effectiviteit en noodzaak van een Constitutioneel Hof blijft dus onderwerp van debat, vooral gezien de bestaande mogelijkheden tot toetsing aan internationale verdragen.