Nederland blokkeert inperken vetorecht bij EU-uitbreiding: 'Dit stuit op weerstand'

In dit artikel:

Bij aankomst op de EU-top in Kopenhagen blokkeerde demissionair premier Dick Schoof een plan van EU-raadvoorzitter António Costa om het veto tijdens toetredingsonderhandelingen te beperken. Costa wilde dat voortaan een nieuwe onderhandelingsstap met een gekwalificeerde meerderheid kon worden goedgekeurd (minstens 55% van de lidstaten die samen 65% van de bevolking vertegenwoordigen), in plaats van de huidige unanimiteit van alle 27 landen. Schoof zei daarbij: „Wij willen geen shortcuts.”

Nederland verzet zich omdat beslissingen over toetreding volgens Den Haag onlosmakelijk verbonden zijn met rechtsstaatvoorwaarden; over zulke basisprincipes moet volgens Nederland unanimiteit blijven gelden. Nederland is traditioneel streng bij uitbreiding en houdt vaak stappen tegen als kwesties als corruptiebestrijding onvoldoende zijn aangepakt. Omdat het wijzigen van de regels unanimiteit vereist en meerdere lidstaten (onder meer Bulgarije, Griekenland en Cyprus) hun vetorecht willen behouden vanwege eigen gevoeligheden rond Noord-Macedonië en Turkije, heeft Costa zijn voorstellen niet doorgedrukt.

De achtergrond van het initiatief is de maandenlange blokkade door Hongarije tegen verdere stappen voor Oekraïne en Moldavië. Schoof noemde het Hongaarse verzet een politieke blokkade en zei dat „een stevig gesprek met Hongarije nodig” is, terwijl er ook mogelijkheden zijn om druk op dat land uit te oefenen. Tegelijkertijd staat Nederland positiever tegenover het idee om het Hongaarse veto te omzeilen als dat nodig is voor strengere sancties tegen Rusland; uitbreiding en sancties worden volgens Schoof als wezenlijk verschillende dossiers behandeld.