Navo reageert gepast en beheerst, zegt Mark Rutte: dus niet meteen met neerhalen van Russische MiG's
In dit artikel:
Navo-secretaris-generaal Mark Rutte waarschuwt dat de recente Russische vluchten boven Navo-lidstaten “escalerend” en gevaarlijk zijn, maar benadrukt dat dat niet automatisch betekent dat bondgenoten bij een volgende overtreding Russische gevechtsvliegtuigen neerhalen. De bijeenkomst van Navo-ambassadeurs dinsdag was bijeengeroepen door Estland nadat drie bewapende Russische MiG-31’s het Estse luchtruim meer dan tien minuten binnendrongen; Moskou ontkent een overtreding van Letse luchtgrenzen.
De Navo veroordeelt de incidenten scherp en spreekt van een breder patroon van onverantwoord Russisch gedrag. Een schriftelijke verklaring stelt dat de bondgenoten alle nodige militaire en niet-militaire middelen zullen inzetten om zich te verdedigen en dreigingen af te schrikken, en dat reacties in tijd, wijze en locatie door de Navo zelf worden bepaald. Dit is de tweede spoedbijeenkomst in twee weken na eerdere inbreuken: eerder werden in Polen een aantal drones neergeschoten en ook Finland, Letland, Litouwen, Noorwegen en Roemenië hadden recent met binnenvliegende Russische toestellen te maken.
Ook Kopenhagen en Oslo hadden maandagavond te maken met grote drones; het vliegverkeer boven Kopenhagen lag uren stil en Kopenhagen en de Europese Commissie vermoeden Russische betrokkenheid. In Oslo bleek het mogelijk om iets anders te betreffen: een Singaporees echtpaar is daar opgepakt op verdenking van illegaal dronegebruik.
Journalisten drongen Rutte op harde tegenmaatregelen, maar hij wees erop dat de Navo al gepast optreedt: in Estland werden vliegtuigen onderschept en in Polen drones neergeschoten, terwijl de luchtverdediging aan de oostgrens wordt versterkt. Beslissingen over het inzetten van luchtdoelgeschut of het beschieten van vliegtuigen zijn volgens Rutte afhankelijk van beschikbare inlichtingen over intentie, bewapening en risico voor burgers en infrastructuur.
Praktische en financiële aspecten spelen mee: het is volgens Rutte onhoudbaar om goedkope drones te bestrijden met dure raketten; daarom werkt de Navo aan technologische en tactische aanpassingen, deels geïnspireerd door ervaringen uit Oekraïne. Polen waarschuwde bovendien expliciet dat landeigenaren van neergekomen wapentuig op Navo-territorium geen diplomatieke klachten moeten komen indienen als er hard wordt opgetreden. Premier Donald Tusk benadrukte dat het neerschieten van bemande gevechtsvliegtuigen alleen met consensus van bondgenoten mag gebeuren.
Als precedent bestaat één geval van een neergeschoten Russisch bemand gevechtsvliegtuig boven Navo-grondgebied: Turkije schoot in 2015 een toestel neer, wat destijds leidde tot een breuk met Moskou die later is opgelost.