NAVO probeert te redden wat er te redden valt, nu de VS praat met Poetin
In dit artikel:
Diplomaten noemen de huidige fase voor de NAVO "buitengewoon fascinerend": het is crunch time nu de VS en Rusland praten over een mogelijk bestand in de oorlog in Oekraïne, terwijl de NAVO achter de schermen probeert Europese belangen veilig te stellen. Vandaag vergaderen de ministers van Buitenlandse Zaken in Brussel om de Amerikanen te herinneren aan die belangen en te voorkomen dat Washington zonder Europa een akkoord met Moskou sluit. De Nederlandse premier Mark Rutte wordt in het artikel genoemd als coördinator richting de VS; feitelijk is Jens Stoltenberg de NAVO-secretaris‑generaal, Rutte voert in het stuk wel degelijk een prominente rol uit in de diplomatieke gesprekken. Rutte zegt onder meer: "We coördineren dit met de VS" en waarschuwt dat succes niet zeker is.
Europese NAVO-leden leggen een reeks harde voorwaarden neer voor elk akkoord: Oekraïne moet soeverein blijven en zelf over zijn toekomst blijven beslissen; er moeten langdurige, onomstotelijke veiligheidsgaranties komen zodat een tijdelijk bestand niet uitmondt in een later nieuwe inval; het Oekraïense leger mag niet verzwakt worden; en beslissingen over NAVO-lidmaatschap mogen niet buiten de NAVO om worden gemaakt. Tegelijkertijd spreken bondgenoten hun waardering uit voor de Amerikaanse inzet: zonder de VS is een akkoord volgens hen ondenkbaar, ook al zit de NAVO niet aan tafel bij de onderhandelingen tussen Washington en Moskou.
De kernpunten van de onderhandelingen tussen VS en Rusland draaien om grondgebied en veiligheidsgaranties. Europese gesprekken stellen dat territoriale concessies alleen bespreekbaar zijn als daar spijkerharde garanties tegenover staan — garanties die vergelijkbaar zouden moeten zijn met artikel 5 van het NAVO-verdrag, gedragen door een coalitie van bereidwilligen die klaarstaat de veiligheid van Oekraïne te bewaken.
Rutte oogt sceptisch over korte‑termijnvrede: hij prijst de Amerikaanse inzet maar ziet weinig beweging van president Poetin en zegt dat vrede twee partijen vereist. Lukt een akkoord niet, dan rest volgens de NAVO als alternatief meer en zwaardere militaire steun aan Oekraïne en aanscherping van sancties — afhankelijk van de bereidheid van de VS om die druk op te voeren.
Tegelijk is er in Brussel ongenoegen over de ongelijke verdeling van financiële lasten: Noord-Europese landen dragen relatief veel, zuidelijke landen blijven achter. Nederland kondigde deze week nog een extra bijdrage van 250 miljoen euro aan wapenaankopen in de VS, waarmee zijn steun dit jaar op circa 5 miljard euro komt. Noorwegen, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk leveren ook veel; pogingen om de lasten eerlijker te verdelen hebben tot nu toe weinig opgeleverd.