NAVO-eis slaat gat in begroting, kabinet moet pijnlijke keuzes maken

In dit artikel:

Nederland staat voor een ingrijpende herziening van de begroting vanwege nieuwe NAVO-eisen die een aanzienlijke verhoging van defensie-uitgaven vereisen. Het bondgenootschap vraagt dat Nederland op termijn jaarlijks ruim vijftien miljard euro extra investeert in de krijgsmacht, wat neerkomt op een stijging van de defensiebegroting van 2 naar 3,5 procent van het bruto binnenlands product. Deze totaal nieuwe opgave leidt tot zware interne discussies binnen het kabinet, dat eerder dit jaar al 1,1 miljard extra aan defensie besteedde, maar hiermee ruimschoots tekortschiet.

De omvang van de financiële behoefte dwingt Nederland tot pijnlijke keuzes, waarbij ook gesneden zal moeten worden in sociale zekerheid en zorg, sectoren die samen circa twee derde van de begroting beslaan. Omdat dit zeer gevoelig ligt, worden verschillende uitrolscenario’s besproken, variërend van een uitrol over vijf tot vijftien jaar, zodat de grootste financiële druk mogelijk buiten dit kabinet blijft. Tegelijkertijd groeit in de Tweede Kamer de ongeduld over het uitblijven van concrete duidelijkheid; het ministerie van Defensie zou al weken geleden helderheid moeten verschaffen over de capaciteitsdoelen van de NAVO, met de eis om uiterlijk 16 mei hierover te berichten.

Ondanks kritiek en scepsis over de uitvoerbaarheid van het hogere defensiebudget, onder meer vanwege een krappe arbeidsmarkt en lange levertijden bij de defensie-industrie, is minister Ruben Brekelmans optimistisch. Hij benadrukt dat Nederland dit jaar ongeveer 22 miljard euro aan defensie besteedt en deze groei noodzakelijk is. Volgens hem zal het beschikbare budget volledig benut worden, wat volgens hem geen problemen oplevert. De situatie illustreert de enorme druk die internationale veiligheidsontwikkelingen leggen op nationale begrotingen en de complexe politieke vraagstukken die hierdoor ontstaan rondom prioritering van uitgaven.