Natuurjournaal 5 oktober 2025

In dit artikel:

In oktober bereiden twee opvallende koudbloedigen zich voor op de winter: adders en de bruine winterjuffer. Adders verlaten geleidelijk hun zomerterritoria en kruipen in oude konijnenholen, wortelholtes of andere vorstvrije, zuidgerichte slaapplaatsen die vaak begroeid zijn met braam; zulke hibernacula kunnen jarenlang worden hergebruikt. Als reptielen passen adders hun lichaamstemperatuur aan de omgeving aan: het wordt voor hen niet zozeer ‘koud’ als ‘langzaam’. Ze slapen met de ogen open, beschermd door een doorzichtig vlies.

De bruine winterjuffer is, net als de noordse soort, bijzonder omdat het volwassen dier (imago) de winter kan doorstaan. Deze libel maakt een antivriesstof aan en overleeft temperaturen tot ongeveer −20 °C. Volwassen dieren, die in het voorjaar als larven werden ontwikkeld, vliegen van juli tot eind oktober en kunnen tot zo’n tien maanden oud worden. In de winter zoeken ze schuilplaatsen in heidestruiken, pollen van pijpenstrootje of onder boomschors en kunnen daarbij ver van het oorspronkelijke water leven.

Belangrijk voor de voortplanting en overleving van beide soorten is het behoud van geschikte, ongestoorde overwinteringsplekken in het landschap.